نمونه دادخواست تعدیل اقساط مهریه

نمونه دادخواست تعدیل اقساط مهریه به منظور تغییر میزان اقساط پرداخت مهریه است که بر اساس تغییر در وضعیت مالی زوج یا زوجه، توسط دادگاه مورد بررسی قرار می گیرد. این اقدام قانونی به افراد کمک می کند تا در مواجهه با شرایط اقتصادی متغیر یا نوسانات درآمدی، تعهدات مالی خود را به شکل عادلانه تری مدیریت کنند. این مقاله به عنوان یک راهنمای جامع و کاربردی، به بررسی ابعاد مختلف درخواست تعدیل اقساط مهریه، از جمله مبانی قانونی، شرایط لازم، مدارک مورد نیاز و ارائه یک نمونه دادخواست می پردازد.

تعدیل اقساط مهریه یکی از مباحث مهم در دعاوی خانواده است که در سالیان اخیر به دلیل نوسانات اقتصادی و افزایش قیمت ها، اهمیت بیشتری پیدا کرده است. بسیاری از مردانی که به پرداخت مهریه به صورت اقساط محکوم شده اند، ممکن است به دلیل کاهش توان مالی یا افزایش هزینه های زندگی، قادر به پرداخت اقساط تعیین شده نباشند. در چنین شرایطی، قانون این امکان را فراهم کرده است که با تقدیم دادخواست تعدیل اقساط مهریه به دادگاه خانواده، شرایط پرداخت بازنگری شود. این فرآیند نه تنها به نفع زوج است، بلکه زوجه نیز در صورت بهبود وضعیت مالی زوج، می تواند درخواست افزایش اقساط را مطرح کند تا عدالت در پرداخت مهریه برقرار شود.

تعدیل اقساط مهریه چیست؟ (ماهیت و مبانی قانونی)

مفهوم «تعدیل اقساط مهریه» به معنای بازنگری و تغییر در میزان یا نحوه پرداخت اقساط مهریه ای است که پیشتر توسط دادگاه تعیین و حکم قطعی آن صادر شده است. این تعدیل می تواند به صورت کاهش اقساط (معمولاً از سوی زوج) یا افزایش اقساط (معمولاً از سوی زوجه) باشد. هدف اصلی از این فرآیند، ایجاد تعادل و عدالت در پرداخت مهریه با توجه به تغییرات ایجاد شده در توان مالی و وضعیت معیشتی هر یک از طرفین دعوا است.

اهمیت درک تفاوت میان تعدیل اقساط مهریه و «تعدیل مهریه به نرخ روز» بسیار بالاست. تعدیل مهریه به نرخ روز که بر اساس ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی صورت می گیرد، به معنای محاسبه مهریه عندالمطالبه بر اساس شاخص تورم اعلامی از سوی بانک مرکزی است تا ارزش واقعی مهریه در طول زمان حفظ شود. اما تعدیل اقساط مهریه، صرفاً به تغییر در شیوه و مبلغ قسط های ماهانه یا دوره ای مربوط می شود و ماهیت و اصل مبلغ مهریه را تغییر نمی دهد. این تعدیل، توان مالی فعلی محکوم علیه و شرایط معیشتی او را مبنا قرار می دهد، نه نرخ تورم کلی مهریه.

مستند قانونی اصلی برای درخواست تعدیل اقساط مهریه، تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی است. این تبصره به صراحت بیان می دارد: هر یک از محکوم له یا محکوم علیه می توانند با تقدیم دادخواست، تعدیل اقساط را از دادگاه بخواهند. دادگاه با عنایت به نرخ تورم براساس اعلام مراجع رسمی قانونی کشور یا تغییر در وضعیت معیشت و درآمد محکوم علیه نسبت به تعدیل میزان اقساط اقدام می کند. این ماده به هر دو طرف دعوا (زوج به عنوان محکوم علیه و زوجه به عنوان محکوم له) اجازه می دهد تا در صورت تغییر شرایط، درخواست بازنگری در اقساط را مطرح کنند. منظور از نرخ تورم در این تبصره، صرفاً برای سنجش کاهش یا افزایش قدرت خرید محکوم علیه در پرداخت اقساط است و نباید با تعدیل اصل مهریه به نرخ روز اشتباه گرفته شود.

شرایط و دلایل درخواست تعدیل اقساط مهریه

برای اینکه دادگاه با درخواست تعدیل اقساط مهریه موافقت کند، باید تغییرات اساسی و موثر در وضعیت مالی یکی از طرفین رخ داده باشد. این تغییرات باید به گونه ای باشد که پرداخت اقساط قبلی را برای محکوم علیه دشوار یا غیرممکن ساخته باشد، یا برعکس، بهبود وضعیت مالی زوج، امکان پرداخت اقساط بیشتری را فراهم آورده باشد.

تغییر وضعیت مالی محکوم علیه (زوج)

مهم ترین دلیل برای درخواست کاهش اقساط مهریه، تغییر نامساعد در وضعیت مالی زوج است. این تغییرات می توانند شامل موارد زیر باشند:

• کاهش درآمد: از دست دادن شغل، تغییر شغل با درآمد کمتر، کاهش ساعت کاری، یا تعدیل حقوق و مزایا می تواند به طور مستقیم بر توانایی پرداخت اقساط تاثیر بگذارد.
• افزایش هزینه های ضروری زندگی: مواردی مانند بیماری های جدی و هزینه های درمانی سنگین (برای خود یا افراد تحت تکفل)، تولد فرزند جدید، افزایش اجاره بها، یا بروز حوادث غیرمترقبه که هزینه های ناگهانی را به همراه دارد.
• ایجاد بدهی های جدید: متحمل شدن بدهی های قانونی یا ضروری (مانند وام های مسکن یا درمانی) که بخش قابل توجهی از درآمد را به خود اختصاص می دهد.
• افزایش چشمگیر قیمت ها (به ویژه سکه): با توجه به اینکه مهریه اغلب به صورت سکه تعیین می شود، افزایش ناگهانی و چشمگیر قیمت سکه می تواند بار مالی اقساط را به شدت افزایش دهد، حتی اگر درآمد زوج ثابت مانده باشد. در اینجا، دادگاه به نرخ تورم در بازار سکه و اثر آن بر توان پرداخت زوج توجه می کند.

تغییر وضعیت مالی محکوم له (زوجه)

هرچند تمرکز اصلی این مقاله بر درخواست تعدیل اقساط از جانب زوج است، اما برای جامعیت بحث لازم است اشاره شود که زوجه نیز در شرایطی می تواند درخواست افزایش اقساط را تقدیم دادگاه کند. این دلایل می توانند شامل موارد زیر باشند:

• افزایش درآمد زوج: اگر زوج شغل بهتری پیدا کرده یا درآمد او به هر دلیل (مثلاً ارث یا سرمایه گذاری) به طور قابل توجهی افزایش یافته باشد، زوجه می تواند با اثبات این موضوع، درخواست افزایش اقساط مهریه را مطرح کند.
• بهبود وضعیت مالی زوج: کشف اموال جدید، دریافت ارث، یا هرگونه تغییر مثبت در وضعیت مالی زوج که قبلاً در زمان تعیین اقساط وجود نداشته است.

در تمامی این موارد، نکته کلیدی این است که تغییرات باید قابل اثبات و موثر باشند. دادگاه به مدارک و مستندات قوی نیاز دارد تا بتواند تصمیم عادلانه و قانونی اتخاذ کند.

مراحل تقدیم دادخواست تعدیل اقساط مهریه

فرآیند تقدیم دادخواست تعدیل اقساط مهریه شامل چندین مرحله قانونی است که باید به دقت رعایت شوند تا پرونده به درستی و به سرعت پیش برود:

تهیه و تنظیم دادخواست

اولین گام، تنظیم یک دادخواست کتبی و رسمی است. این دادخواست باید شامل اطلاعات کامل خواهان (فرد درخواست کننده) و خوانده (طرف مقابل)، خواسته اصلی (کاهش یا افزایش اقساط)، دلایل و مستندات تغییر وضعیت مالی، و شرح کامل ماجرا باشد. تنظیم دقیق و صحیح دادخواست از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که مبنای رسیدگی دادگاه خواهد بود. استفاده از نمونه های استاندارد و مشاوره با وکیل می تواند در این مرحله بسیار مفید باشد.

جمع آوری مدارک و مستندات

پس از تنظیم دادخواست، نوبت به جمع آوری کلیه مدارک و مستنداتی می رسد که ادعای شما را در مورد تغییر وضعیت مالی اثبات می کند. این مدارک می تواند شامل فیش حقوقی، مدارک بیکاری، گواهی بیماری، اسناد بدهی، و سایر مدارکی باشد که در بخش «مدارک لازم» به تفصیل توضیح داده شده است.

ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

امروزه، کلیه دادخواست ها باید از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت و به دادگاه صالح ارسال شوند. پس از تکمیل دادخواست و پیوست مدارک، باید به یکی از این دفاتر مراجعه کرده و با پرداخت هزینه های قانونی، دادخواست خود را ثبت کنید. این دفاتر، دادخواست را به صورت الکترونیکی به دادگاه مربوطه ارسال می کنند.

ارجاع پرونده به شعبه دادگاه خانواده

پس از ثبت، دادخواست شما به یکی از شعب دادگاه خانواده ارجاع داده می شود. شعبه مربوطه، وقت رسیدگی تعیین کرده و طرفین را برای حضور در جلسه رسیدگی احضار می کند.

جلسه رسیدگی دادگاه

در جلسه رسیدگی، قاضی به اظهارات هر دو طرف گوش می دهد و مدارک ارائه شده را بررسی می کند. خواهان باید دلایل و مستندات خود را به طور شفاف و قانع کننده به دادگاه ارائه دهد. خوانده نیز فرصت دفاع و ارائه مدارک متقابل را خواهد داشت. صداقت و شفافیت در این مرحله بسیار مهم است.

صدور رأی

پس از بررسی کامل مستندات و اظهارات طرفین، دادگاه رأی خود را صادر می کند. رأی ممکن است مبنی بر رد دادخواست تعدیل، یا موافقت با کاهش یا افزایش اقساط باشد. رأی صادره، قابل اعتراض در مراجع بالاتر (مانند دادگاه تجدیدنظر) است.

مدارک لازم برای دادخواست تعدیل اقساط مهریه

جمع آوری و ارائه مدارک کافی و معتبر، نقش حیاتی در موفقیت دادخواست تعدیل اقساط مهریه دارد. این مدارک باید به طور صریح و روشن، تغییرات وضعیت مالی شما را اثبات کنند. لیست مدارک ضروری به شرح زیر است:

• کپی مصدق شناسنامه و کارت ملی خواهان: برای احراز هویت درخواست کننده.
• کپی مصدق سند ازدواج: برای اثبات رابطه زوجیت و تعلق مهریه.
• کپی مصدق دادنامه قطعی اعسار و تقسیط مهریه: این مهم ترین مدرک است که نشان می دهد قبلاً حکم اعسار و تقسیط مهریه صادر شده و شما ملزم به پرداخت اقساط بوده اید. شماره و تاریخ دادنامه و میزان اقساط قبلی باید در دادخواست ذکر شود.
• فیش حقوقی و هرگونه مدارک اثبات کننده درآمد (اگر شاغل است): برای نشان دادن میزان درآمد فعلی. این فیش باید مربوط به زمان درخواست و ترجیحاً شامل چند ماه اخیر باشد تا روند درآمد را نشان دهد.
• مدارک اثبات کننده کاهش درآمد یا افزایش هزینه ها:
  • گواهی بیکاری یا پایان همکاری: اگر شغل خود را از دست داده اید.
  • قرارداد کار جدید با حقوق کمتر: در صورت تغییر شغل.
  • مدارک درمانی: فاکتورهای بیمارستانی، نسخه های پزشکی و گواهی پزشک در مورد بیماری های پرهزینه یا طولانی مدت (برای خود یا افراد تحت تکفل).
  • اسناد بدهی: قراردادهای وام بانکی، فاکتورهای خرید اقساطی، رسید پرداخت بدهی به اشخاص و هر مدرکی که نشان دهنده تعهدات مالی جدید و سنگین است.
  • قبوض آب، برق، گاز، تلفن و اجاره نامه: برای نشان دادن هزینه های جاری زندگی.
  • مدارک تولد فرزند جدید: برای اثبات افزایش تعداد افراد تحت تکفل.
• استشهادیه محلی (در صورت نیاز و امکان): در برخی موارد، شهادت شهود مبنی بر تغییر وضعیت مالی (مثلاً بیکاری یا دشواری معیشت) می تواند به عنوان مدرک تکمیلی ارائه شود. این استشهادیه باید توسط معتمدین محلی امضا و اثر انگشت شود.
• پرینت گردش حساب بانکی (در صورت لزوم): برای شفاف سازی تراکنش های مالی و اثبات کاهش موجودی یا افزایش بدهی ها.
• هرگونه مدرک دیگری که وضعیت مالی خواهان را تأیید کند: مانند اسناد مربوط به توقیف اموال، ورشکستگی، یا از بین رفتن دارایی ها.

دقت داشته باشید که تمامی مدارک باید به صورت کپی مصدق (یعنی کپی برابر اصل شده در دفاتر اسناد رسمی یا دفاتر خدمات الکترونیک قضایی) به دادخواست پیوست شوند.

نمونه دادخواست تعدیل اقساط مهریه (از جانب زوج)

در این بخش، یک نمونه دادخواست تعدیل اقساط مهریه ارائه می شود. این الگو می تواند به شما در تنظیم دادخواست خود کمک کند. توجه داشته باشید که این نمونه صرفاً یک راهنما است و لازم است با توجه به شرایط خاص پرونده شما، اطلاعات دقیق و مستندات مربوطه تکمیل شود.

به نام خدا

ریاست محترم دادگاه خانواده شهرستان [نام شهرستان]

با سلام و احترام،

مشخصات	خواهان (زوج)	خوانده (زوجه)
نام و نام خانوادگی	[نام و نام خانوادگی خواهان]	[نام و نام خانوادگی خوانده]
نام پدر	[نام پدر خواهان]	[نام پدر خوانده]
کد ملی	[کد ملی خواهان]	[کد ملی خوانده]
نشانی	[آدرس کامل خواهان]	[آدرس کامل خوانده]
وکیل یا نماینده قانونی	[در صورت وجود، نام و مشخصات وکیل]

تعیین خواسته و بهای آن: صدور حکم مبنی بر تعدیل و کاهش اقساط مهریه موضوع دادنامه شماره [شماره دادنامه قبلی اعسار] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهرستان] به [ذکر میزان اقساط درخواستی، مثلاً کاهش از یک ربع سکه به نیم ربع سکه یا افزایش زمان پرداخت] و سایر خسارات دادرسی.

دلایل و منضمات دادخواست:

1. کپی مصدق شناسنامه و کارت ملی خواهان.
2. کپی مصدق سند ازدواج شماره [شماره سند ازدواج] تاریخ [تاریخ سند ازدواج] دفترخانه [شماره دفترخانه].
3. کپی مصدق دادنامه شماره [شماره دادنامه] مورخ [تاریخ دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهرستان] مبنی بر اعسار و تقسیط مهریه.
4. [فیش حقوقی و احکام کارگزینی (در صورت اشتغال)].
5. [گواهی بیکاری/تغییر شغل از [نام محل کار قبلی] به [نام محل کار جدید] با درآمد کمتر (در صورت تغییر شغل/بیکاری)].
6. [مدارک پزشکی و درمانی (فاکتورها، گواهی پزشک)].
7. [اسناد مربوط به بدهی ها (قرارداد وام، چک، سفته)].
8. [استشهادیه محلی (در صورت لزوم)].
9. [پرینت گردش حساب بانکی سه ماه اخیر (در صورت لزوم)].
10. [سایر مدارک اثبات کننده تغییر وضعیت مالی].

شرح دادخواست:

احتراماً به استحضار عالی می رساند، اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان]، همسر قانونی سرکار خانم [نام و نام خانوادگی خوانده] به موجب سند ازدواج شماره [شماره سند ازدواج] می باشم. مهریه تعیین شده در حق ایشان [تعداد سکه یا مبلغ مهریه] می باشد. متعاقباً، پس از مطالبه مهریه توسط خوانده محترم و طرح دعوای اعسار از پرداخت مهریه توسط اینجانب، به موجب دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه قبلی اعسار] مورخ [تاریخ دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهرستان]، محکوم به پرداخت مهریه به صورت [مثلاً ۱۰ سکه پیش قسط و هر ماه یک ربع سکه] شدم.

متاسفانه، پس از صدور دادنامه مذکور و آغاز پرداخت اقساط، وضعیت مالی اینجانب به طور چشمگیری تغییر نموده است که ادامه پرداخت اقساط به نرخ سابق را عملاً غیرممکن ساخته است. دلایل و مستندات این تغییر وضعیت به شرح زیر است:

• کاهش درآمد: [شرح دقیق کاهش درآمد، مثلاً: اینجانب به دلیل [دلیل خاص، مانند تعدیل نیرو/ورشکستگی کارفرما/بیماری] از تاریخ [تاریخ] شغل خود را [از دست داده ام/مجبور به تغییر شغل با درآمدی به مراتب کمتر شده ام]. در حال حاضر، میانگین درآمد ماهانه اینجانب مبلغ [مبلغ دقیق] ریال می باشد که با [ارائه فیش حقوقی/گواهی بیکاری] پیوست شده است. در حالی که در زمان صدور حکم، درآمد اینجانب [مبلغ درآمد قبلی] ریال بوده است.]
• افزایش هزینه های ضروری زندگی: [شرح دقیق افزایش هزینه ها، مثلاً: علاوه بر کاهش درآمد، هزینه های ضروری زندگی اینجانب به شدت افزایش یافته است. [مثال: همسرم به دلیل بیماری [نام بیماری] نیاز به درمان های پرهزینه دارد که [مبلغ] ریال در ماه هزینه درمانی به اینجانب تحمیل می کند (مدارک پزشکی پیوست است)./ اجاره بها منزل اینجانب از [مبلغ قبلی] به [مبلغ فعلی] افزایش یافته است (اجاره نامه پیوست است)./ فرزندی [تعداد] ساله دارم که هزینه های نگهداری و تحصیل او [مبلغ] ریال در ماه است.]
• افزایش نرخ سکه: [اگر مهریه سکه است: قیمت هر قطعه سکه بهار آزادی از [قیمت در زمان حکم اعسار] در زمان صدور حکم اعسار، به [قیمت فعلی] در حال حاضر افزایش یافته است. این افزایش چشمگیر، عملاً توان پرداخت اقساطی که بر اساس قیمت های سابق تعیین شده بودند را از اینجانب سلب کرده است، چرا که قدرت خرید ریال و توانایی تهیه سکه به شدت کاهش یافته است.]

با عنایت به مراتب فوق و استناد به تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، که به دادگاه اجازه می دهد در صورت تغییر در وضعیت معیشت و درآمد محکوم علیه، نسبت به تعدیل میزان اقساط اقدام نماید، از آنجا که ادامه پرداخت اقساط مقرر [میزان اقساط قبلی] با وضعیت مالی فعلی اینجانب میسر نمی باشد و با عسر و حرج شدید مواجه شده ام، لذا از محضر آن مقام محترم قضایی تقاضای صدور حکم مبنی بر تعدیل و کاهش اقساط مهریه و تعیین میزان اقساط متناسب با توانایی مالی فعلی اینجانب (مثلاً هر سه ماه یک نیم ربع سکه بهار آزادی یا هر ماه [مبلغ] ریال) مورد استدعا می باشد.

خواسته از دادگاه: تقاضای رسیدگی و صدور حکم مبنی بر تعدیل و کاهش اقساط مهریه موضوع دادنامه شماره [شماره دادنامه قبلی] از شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهرستان]، به میزانی که با وضعیت مالی فعلی خواهان همخوانی داشته باشد.

با تشکر و احترام مجدد

نام و نام خانوادگی خواهان (امضا و تاریخ)

در دادگاه تعدیل مهریه چه بگوییم؟ (نکات حضور در جلسه رسیدگی)

حضور در جلسه دادگاه برای تعدیل اقساط مهریه، نیازمند آمادگی و رعایت نکاتی است که می تواند شانس موفقیت شما را افزایش دهد. در این جلسه، شما باید بتوانید دلایل خود را به طور شفاف و مستدل بیان کنید:

• آمادگی کامل و ارائه مستندات شفاف: پیش از حضور در دادگاه، تمامی مدارک و مستندات خود را به صورت منظم و دسته بندی شده آماده کنید. مطمئن شوید که هر مدرک، به درستی به ادعای شما (کاهش درآمد یا افزایش هزینه) اشاره دارد.
• بیان منطقی و مستدل دلایل کاهش توان پرداخت: قاضی به دنبال شواهد عینی و منطقی است. به جای کلی گویی، به طور مشخص و با ذکر جزئیات، توضیح دهید که چگونه وضعیت مالی شما تغییر کرده است. مثلاً بگویید: در گذشته، ماهیانه [مبلغ] درآمد داشتم که با [نوع شغل] تامین می شد، اما اکنون به دلیل [علت تغییر]، درآمدم به [مبلغ جدید] کاهش یافته است.
• صداقت در اظهارات مالی: هرگونه پنهان کاری یا اغراق در مورد وضعیت مالی می تواند به ضرر شما تمام شود. قاضی با استعلام از مراجع مختلف (بانک مرکزی، بیمه، ثبت اسناد) می تواند به صحت اظهارات شما پی ببرد.
• پرهیز از بحث و جدل با طرف مقابل: جلسه دادگاه محلی برای بحث و جدل شخصی نیست. بر روی ارائه مستندات و دفاع حقوقی تمرکز کنید و از وارد شدن به مسائل حاشیه ای یا شخصی بپرهیزید.
• لزوم مشورت با وکیل: در صورت امکان، حتماً با یک وکیل متخصص در دعاوی خانواده مشورت کنید. وکیل می تواند شما را در تهیه دادخواست، جمع آوری مدارک و ارائه دفاعیات قوی در دادگاه راهنمایی کند و به تمام سوالاتی که ممکن است در طول جلسه پرسیده شود، با بهترین پاسخ شما را آماده سازد.

دلایل رد دادخواست تعدیل اقساط مهریه

با وجود اینکه قانون امکان تعدیل اقساط مهریه را فراهم کرده است، اما دلایلی نیز وجود دارد که می تواند منجر به رد دادخواست شما از سوی دادگاه شود. آگاهی از این دلایل به شما کمک می کند تا با آمادگی بیشتری اقدام کنید:

• عدم ارائه مستندات کافی و معتبر: مهم ترین دلیل رد دادخواست، ناتوانی در اثبات ادعای تغییر وضعیت مالی است. صرف ادعا بدون ارائه فیش حقوقی، گواهی بیکاری، مدارک درمانی یا اسناد بدهی معتبر، برای دادگاه قابل قبول نیست.
• تغییرات جزئی و غیر مؤثر در وضعیت مالی: دادگاه تنها به تغییرات اساسی و چشمگیر در وضعیت مالی توجه می کند. تغییرات جزئی در درآمد یا هزینه ها که به طور واقعی توان پرداخت اقساط را مختل نمی کند، معمولاً به عنوان دلیل کافی برای تعدیل پذیرفته نمی شود.
• عدم رعایت تشریفات قانونی: هرگونه نقص در تنظیم دادخواست، عدم پیوست مدارک ضروری، یا عدم رعایت مهلت های قانونی (در صورت وجود) می تواند به رد دادخواست منجر شود.
• اثبات عدم صداقت خواهان در اظهارات: اگر دادگاه متوجه شود که خواهان در مورد وضعیت مالی خود اطلاعات نادرست یا گمراه کننده ارائه کرده است، نه تنها دادخواست رد می شود، بلکه ممکن است عواقب قانونی دیگری نیز برای او به همراه داشته باشد.
• گذشت زمان کوتاه از حکم قبلی: اگر بلافاصله پس از صدور حکم اعسار و تقسیط، بدون هیچ تغییر واقعی و مؤثری در وضعیت مالی، درخواست تعدیل داده شود، دادگاه ممکن است آن را رد کند.

اعتراض به رأی تعدیل اقساط مهریه

پس از صدور رأی دادگاه در خصوص تعدیل اقساط مهریه، هر یک از طرفین که به رأی اعتراض دارند، می توانند در مهلت های قانونی مقرر، به آن اعتراض کنند. روش های اصلی اعتراض به شرح زیر است:

1. تجدیدنظرخواهی: این شایع ترین روش اعتراض است. طرفین می توانند ظرف مدت ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رأی، به دادگاه تجدیدنظر استان مراجعه کرده و درخواست تجدیدنظرخواهی کنند. در این مرحله، پرونده به صورت کامل توسط قضات دادگاه تجدیدنظر مجدداً مورد بررسی قرار می گیرد.
2. واخواهی: اگر رأی دادگاه به صورت غیابی صادر شده باشد (یعنی خوانده در جلسات دادرسی حضور نداشته و لایحه دفاعی نیز ارائه نکرده باشد)، محکوم علیه غیابی می تواند ظرف مدت ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رأی، درخواست واخواهی کند. در این صورت، پرونده مجدداً در همان دادگاه صادرکننده رأی غیابی مورد بررسی قرار می گیرد.
3. اعاده دادرسی: در موارد خاص و محدود قانونی، مانند کشف مدارک جدید و سرنوشت ساز که در زمان دادرسی قبلی وجود نداشته است، می توان درخواست اعاده دادرسی نمود. مهلت و شرایط اعاده دادرسی بسیار سخت گیرانه است و باید با مشاوره وکیل انجام شود.

رعایت مهلت های قانونی برای اعتراض بسیار حیاتی است؛ در صورت انقضای این مهلت ها، رأی قطعی شده و قابلیت اعتراض از بین می رود.

رأی وحدت رویه در خصوص تعدیل اقساط مهریه، به بررسی و ایجاد وحدت نظر میان شعب مختلف دیوان عالی کشور درباره نحوه تعدیل اقساط مهریه پس از پذیرش اعسار از سوی زوج می پردازد. این رأی تأکید دارد که اقساط مهریه، موضوعی ثابت نیست و با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی روز و توان مالی زوجین، می توان آن را کاهش یا افزایش داد.

رأی وحدت رویه در خصوص تعدیل اقساط مهریه

رأی وحدت رویه دیوان عالی کشور، به دلیل ماهیت الزام آور خود برای کلیه دادگاه ها، اهمیت بسیار زیادی در رویه قضایی دارد. در خصوص تعدیل اقساط مهریه، رأی وحدت رویه شماره [در صورت وجود شماره خاص و معروف] یا رویه های مشابه، اصول کلی و مشترکی را برای قضات در نظر می گیرد تا تصمیمات دادگاه ها در پرونده های مشابه یکسان و عادلانه باشد.

به طور کلی، رأی وحدت رویه در این زمینه تأکید می کند که:

• انعطاف پذیری در اقساط: اقساط مهریه تعیین شده بر اساس حکم اعسار، ثابت و غیرقابل تغییر نیستند. شرایط اقتصادی و توان مالی زوجین ممکن است در طول زمان تغییر کند و دادگاه باید این تغییرات را مد نظر قرار دهد.
• مبانی تعدیل: دادگاه باید برای تعدیل اقساط مهریه، به تغییرات در وضعیت مالی محکوم علیه (زوج) و محکوم له (زوجه)، نرخ تورم عمومی، و به ویژه تورم در بازار سکه (اگر مهریه سکه باشد) توجه کند.
• هدف از تعدیل: هدف، برقراری عدالت و حفظ توانایی زوج برای ادامه زندگی عادی و در عین حال رعایت حقوق زوجه در دریافت مهریه است. اقساط نباید به گونه ای باشد که زندگی محکوم علیه را دچار عسر و حرج شدید کند یا برعکس، در صورت بهبود وضعیت مالی، زوجه از حق خود محروم بماند.

آگاهی از مفاد رأی وحدت رویه به وکلا و افراد درگیر در این پرونده ها کمک می کند تا با استناد به آن، دفاعیات قوی تری ارائه دهند و شانس موفقیت خود را افزایش دهند.

نتیجه گیری

تعدیل اقساط مهریه یک سازوکار قانونی حیاتی است که در نظام حقوقی ایران برای ایجاد عدالت و انعطاف پذیری در پرداخت تعهدات مالی پس از اعسار و تقسیط مهریه پیش بینی شده است. این فرآیند، هم به زوج (محکوم علیه) کمک می کند تا در مواجهه با تغییرات نامساعد مالی، بار پرداخت مهریه را تعدیل کند، و هم به زوجه (محکوم له) امکان می دهد در صورت بهبود وضعیت مالی زوج، درخواست افزایش اقساط را مطرح نماید. مبنای قانونی این تعدیل، تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی است که به دادگاه اجازه می دهد با در نظر گرفتن نرخ تورم و تغییر در وضعیت معیشت و درآمد طرفین، نسبت به تعدیل میزان اقساط اقدام کند.

برای موفقیت در دادخواست تعدیل اقساط مهریه، ارائه مستندات دقیق و معتبر، تنظیم صحیح دادخواست، و آگاهی از مراحل قانونی ضروری است. مدارکی نظیر فیش حقوقی، گواهی بیکاری، اسناد درمانی، و سوابق بدهی می توانند نقش تعیین کننده ای ایفا کنند. همچنین، رعایت صداقت در اظهارات و پرهیز از اغراق، از اهمیت بالایی برخوردار است. در صورت رد دادخواست، امکان اعتراض از طریق تجدیدنظرخواهی یا واخواهی در مهلت های قانونی وجود دارد. در نهایت، با توجه به پیچیدگی های حقوقی و نیاز به ارائه مستندات قوی، مشورت و همکاری با یک وکیل متخصص در امور خانواده می تواند به شما در پیمودن این مسیر و دستیابی به نتیجه مطلوب کمک شایانی کند.

دعوت به اقدام

در صورتی که شما نیز با چالش های پرداخت اقساط مهریه مواجه هستید یا نیاز به راهنمایی تخصصی برای تنظیم نمونه دادخواست تعدیل اقساط مهریه دارید، توصیه می شود برای مشاوره دقیق و حرفه ای با وکلای مجرب در این حوزه تماس بگیرید. کارشناسان حقوقی ما آماده اند تا با ارائه راهکارهای متناسب با شرایط شما، در این مسیر یاری رسان باشند و شانس موفقیت شما را در دادگاه افزایش دهند.