وسایل ممنوعه در هواپیما

آگاهی از وسایل ممنوعه در هواپیما برای هر مسافری ضروری است تا از بروز مشکلات و تأخیرهای ناخواسته در فرودگاه جلوگیری شود. قوانین حمل بار در پروازهای داخلی و خارجی تفاوت هایی دارند که شناخت آن ها سفری آرام و بی دغدغه را تضمین می کند.

این مقاله به شما کمک می کند تا با تمامی اقلام مجاز و ممنوعه در هواپیما، چه در داخل کابین و چه در قسمت بار، آشنا شوید. ما به طور دقیق، مستند و گام به گام به بررسی این موضوع می پردازیم تا هم افراد مبتدی و هم مسافران باتجربه بتوانند اطلاعات جامع و کاربردی مورد نیاز خود را به دست آورند و چمدان هایشان را با اطمینان کامل ببندند.

چرا برخی وسایل در هواپیما ممنوع هستند؟ (اهمیت امنیت پرواز)

مقررات مربوط به وسایل ممنوعه در هواپیما، ریشه ای عمیق در حفظ امنیت و سلامت مسافران، خدمه پرواز و حتی عملکرد صحیح خود هواپیما دارد. این قوانین به صورت بین المللی توسط سازمان هایی مانند یاتا (IATA) تدوین و توسط ایرلاین ها و فرودگاه ها در سراسر جهان اجرا می شوند. درک دلایل این ممنوعیت ها، به مسافران کمک می کند تا با آگاهی بیشتری نسبت به بستن چمدان های خود اقدام کنند و از بروز هرگونه مشکل احتمالی جلوگیری نمایند.

حفظ جان مسافران و خدمه

یکی از اصلی ترین دلایل ممنوعیت برخی وسایل، جلوگیری از خطراتی نظیر انفجار، آتش سوزی یا آسیب های فیزیکی است. مواد قابل اشتعال، منفجره، و حتی باتری های لیتیومی با توان بالا، می توانند در شرایط خاص پرواز (مانند تغییر فشار و دما) ناپایدار شده و فجایع جبران ناپذیری را رقم بزنند. به همین دلیل، حمل این گونه اقلام به طور کامل ممنوع است.

امنیت ملی و جلوگیری از قاچاق

ممنوعیت حمل سلاح های گرم و سرد، مواد مخدر، و اقلام قاچاق، ابزاری مهم برای حفظ امنیت ملی و مبارزه با جرایم سازمان یافته است. فرودگاه ها به عنوان نقاط ورودی و خروجی کشور، نقش حیاتی در جلوگیری از ورود یا خروج غیرقانونی این اقلام ایفا می کنند. همچنین، قوانینی برای جلوگیری از قاچاق عتیقه جات و ارز در مقادیر غیرمجاز وضع شده است.

حفظ سلامت عمومی و محیط زیست

برخی مواد شیمیایی، عفونی، یا محصولات کشاورزی و دامی خاص، می توانند ناقل بیماری ها، آفات یا ارگانیسم های مضر باشند. حمل این اقلام به کشورهای دیگر، می تواند به سلامت عمومی جامعه مقصد آسیب رسانده و تعادل زیست محیطی آن را برهم زند. به همین دلیل، برای این موارد، قوانین سختگیرانه ای وجود دارد و اغلب نیاز به مجوزهای بهداشتی و قرنطینه ای است.

عملکرد صحیح هواپیما

وسایل الکترونیکی یا مغناطیسی خاص (مانند سیستم های صوتی با آهنربای قوی)، در صورت عدم رعایت مقررات، می توانند با سیستم های حساس ناوبری و ارتباطی هواپیما تداخل ایجاد کنند. این تداخل می تواند بر امنیت پرواز تأثیر منفی بگذارد و خطرات جدی به همراه داشته باشد. از این رو، برخی از این وسایل تنها با رعایت شرایط خاص و در قسمت بار مجاز به حمل هستند.

دسته بندی کلی: وسایل ممنوعه در کابین (Carry-on) و قسمت بار (Checked Baggage)

به طور کلی، وسایل ممنوعه در هواپیما به دو دسته اصلی تقسیم می شوند: اقلامی که حمل آن ها در داخل کابین هواپیما (Carry-on) ممنوع است اما می توانند در قسمت بار (Checked Baggage) حمل شوند، و اقلامی که به طور کامل ممنوع هستند و در هیچ کجای هواپیما اجازه حمل ندارند. تفاوت اصلی در این است که وسایل نوک تیز و مایعات با حجم بالا برای امنیت داخل کابین ممنوع اند، در حالی که مواد خطرناک و غیرقانونی به هیچ وجه اجازه ورود به هواپیما را ندارند.

نوع ممنوعیت	مثال ها	توضیحات
ممنوع در کابین، مجاز در بار	مایعات بالای ۱۰۰ میلی لیتر، ابزار نوک تیز، ابزارآلات صنعتی، باتوم اسکی	این اقلام می توانند در قسمت بار حمل شوند، مشروط بر آنکه بسته بندی ایمن و مناسبی داشته باشند و شامل مواد خطرناک نباشند.
ممنوع به طور کلی (هم در کابین و هم در بار)	سلاح گرم، مواد منفجره، مواد مخدر، مواد رادیواکتیو، مواد سمی	حمل این اقلام تحت هیچ شرایطی در هواپیما مجاز نیست و منجر به پیگرد قانونی خواهد شد.

وسایل ممنوعه در کابین هواپیما (Carry-on Baggage): جزئیات کامل

هنگام بستن ساک دستی یا کوله پشتی خود برای ورود به کابین هواپیما، باید به جزئیات بیشتری دقت کنید. هدف اصلی، جلوگیری از هرگونه تهدید احتمالی در فضای محدود داخل هواپیماست. در ادامه به تفکیک دسته بندی ها، به بررسی دقیق تر این اقلام می پردازیم:

مایعات، ژل ها و اسپری ها: قانون 3-1-1 (۱۰۰ میلی لیتر)

قانون 3-1-1 که توسط سازمان امنیت حمل و نقل (TSA) وضع شده، یکی از مهم ترین قوانین مربوط به حمل مایعات در کابین هواپیماست. این قانون بیان می کند که هر مسافر می تواند مایعات، ژل ها و اسپری ها را تنها در ظروفی با حجم حداکثر ۱۰۰ میلی لیتر (یا ۳.۴ اونس) حمل کند. نکته مهم این است که حجم ظرف ملاک است، نه میزان محتوای آن. تمامی این ظروف باید در یک کیسه پلاستیکی شفاف و قابل بسته شدن با ظرفیت ۱ لیتر (تقریباً یک کوارت) قرار گیرند و تنها یک کیسه برای هر مسافر مجاز است.

• موارد مجاز با رعایت حجم: عطر، شامپو، کرم، لوسیون، خمیردندان، ریمل، لاک ناخن، مایع لنز، و اسپری های خوشبوکننده بدن (غیر قابل اشتعال) همگی در صورتی که حجم ظرف آن ها از ۱۰۰ میلی لیتر تجاوز نکند، مجاز به حمل در کابین هستند.
• موارد نیازمند توجه (معمولا در بار): مواد غذایی مایع یا نیمه مایع مانند سس، مربا، ژله، عسل، روغن خوراکی (زیتون، مایع)، آبلیمو، آبغوره و سرکه، در صورت حجم بالای ۱۰۰ میلی لیتر، باید در قسمت بار هواپیما حمل شوند. حمل روغن مایع در هواپیما در قسمت بار با بسته بندی مناسب معمولاً مجاز است.
• استثنائات مهم: شیر خشک و شیر مادر برای نوزادان، و همچنین داروهای ضروری مایع (مانند قطره چشم، شربت های تجویزی، انسولین) با حجم بیشتر از ۱۰۰ میلی لیتر مجاز هستند. برای داروهای تجویزی، داشتن نسخه پزشک (ترجیحاً لاتین و مهر شده برای پروازهای خارجی) الزامی است. مایع لنز در هواپیما نیز از این قاعده مستثنی است و در حجم بالاتر مجاز است، اما بهتر است حجم مورد نیاز برای پرواز را در ظروف کوچک حمل کنید.
• نحوه بسته بندی: همانطور که ذکر شد، تمامی ظروف کوچک باید داخل یک کیسه پلاستیکی شفاف و زیپ کیپ (۱ لیتری) قرار گیرند تا در زمان بازرسی به راحتی قابل رؤیت باشند و از نشت احتمالی جلوگیری شود.

اشیاء نوک تیز و برنده

هر وسیله ای که قابلیت ایجاد جراحت یا تهدید امنیت را داشته باشد، در کابین هواپیما ممنوع است. این اقلام باید در قسمت بار حمل شوند. لیست این اقلام شامل:

• انواع چاقو (حتی چاقوی جیبی، چاقوی سوئیسی با تیغه های بلند، چاقوهای تاشو و کارد آشپزخانه)
• قیچی (آرایشی، ناخن گیر، جراحی)
• موچین و سوهان ناخن (محدودیت های خاص برای برخی ایرلاین ها)
• تیغ (ژیلت، تیغ جراحی، کاتر)
• سوزن، میل بافتنی، قلاب ماهیگیری

توضیح: برخی از این اقلام مانند ناخن گیر یا موچین کوچک ممکن است در برخی ایرلاین ها مجاز باشند، اما برای جلوگیری از هرگونه مشکل، توصیه می شود آن ها را در قسمت بار قرار دهید. چاقو آشپزخانه و چاقوی تاشو باید به طور کامل در بار چک شده و با بسته بندی ایمن حمل شوند و به هیچ عنوان نباید جزو سلاح سرد تلقی شوند.

ابزارآلات صنعتی و نیمه صنعتی

ابزارآلاتی که می توانند به عنوان سلاح مورد استفاده قرار گیرند یا برای تخریب استفاده شوند، در کابین ممنوع هستند. این ابزارها عموماً در قسمت بار مجاز هستند:

• چکش
• دریل (برقی، شارژی) و مته
• پیچ گوشتی، آچار، انبردست
• مینی فرز و دستگاه جوش
• فازمتر

اسباب بازی های کودکان که شبیه ابزار هستند نیز در برخی موارد ممکن است توسط مأموران امنیتی ضبط شوند، بنابراین بهتر است آن ها را نیز در قسمت بار قرار دهید.

لوازم ورزشی و تفریحی با پتانسیل آسیب رسانی

بسیاری از لوازم ورزشی به دلیل ابعاد یا قابلیت آسیب رسانی، در کابین ممنوع اند:

• چوب بیسبال، چوب بیلیارد، چوب گلف، چوب هاکی
• باتوم اسکی و کوهنوردی
• تیر و کمان

در مقابل، وسایلی مانند راکت تنیس (در صورتی که ابعاد آن در حد مجاز بار دستی باشد) و توپ های بدون باد (با اطمینان از تخلیه کامل باد)، معمولاً در کابین یا بار هواپیما مجاز هستند.

وسایل آتش زا و مواد محترقه (بسیار محدود در کابین)

حمل هرگونه ماده ای که خطر آتش سوزی یا انفجار داشته باشد، در کابین هواپیما به شدت محدود یا ممنوع است:

• موارد مجاز با محدودیت: یک بسته کوچک کبریت (فقط کبریت ایمنی) یا یک فندک کوچک (غیر اتمی و بدون مخزن بزرگ) که همراه مسافر باشد (نه در بار دستی یا بار چک شده).
• موارد کاملاً ممنوع در کابین: کپسول گاز (کمپینگ، مسافرتی)، اسپری های قابل اشتعال، و قرص های الکل جامد. این موارد نه تنها در کابین، بلکه اغلب در قسمت بار نیز ممنوع هستند.

وسایل الکترونیکی و باتری ها

با پیشرفت تکنولوژی، قوانین مربوط به وسایل الکترونیکی و باتری ها اهمیت بیشتری پیدا کرده اند. بسیاری از این وسایل به دلیل وجود باتری های لیتیومی (که می توانند در صورت آسیب دیدن یا اتصال کوتاه، منفجر شوند) دارای محدودیت هستند.

• مجاز در کابین: لپ تاپ، تبلت، موبایل، دوربین عکاسی/فیلم برداری، موزیک پلیر، هارد اکسترنال، و شارژر گوشی (بدون پاوربانک) همگی مجاز به حمل در کابین هستند و حتی توصیه می شود که برای جلوگیری از آسیب در قسمت بار، در کابین نگهداری شوند. آوردن دو لپ تاپ کارکرده به ایران معمولا مشکلی ندارد اما تعداد بیشتر ممکن است سوال برانگیز باشد.
• پاوربانک: تمامی پاوربانک ها و باتری های لیتیومی یدک باید حتماً در کابین هواپیما حمل شوند و قرار دادن آن ها در قسمت بار (Checked Baggage) کاملاً ممنوع است. این باتری ها معمولاً محدودیت وات ساعت (Wh) دارند؛ مثلاً تا ۱۰۰ Wh مجاز و بین ۱۰۰ تا ۱۶۰ Wh با مجوز ایرلاین و بسته بندی مناسب. بالاتر از ۱۶۰ Wh ممنوع است.
• موارد خاص و نیازمند هماهنگی (معمولا در بار بهتر است): دستگاه اسپرسوساز، کنسول های بازی (مانند PS5)، کیس کامپیوتر (با مانیتور یا کیس گیمینگ)، مودم فیبر نوری، و سایر وسایل برقی بزرگ (مانند اتو مو، سشوار، مسواک برقی، ماشین ریش تراش، مخلوط کن، آبمیوه گیری، جاروبرقی، توستر، گوشکوب برقی، پلوپز، گاز برقی / هیتر برقی، سماور زغالی، کولر آبی کوچک) معمولاً باید در قسمت بار و با بسته بندی ضد ضربه و مناسب حمل شوند. سیستم های صوتی با آهنربای قوی نیز باید در قسمت بار و با هماهنگی ایرلاین حمل شوند.
• نکته مهم: هنگام پرواز، تلفن همراه و تبلت باید در حالت پرواز قرار گیرند تا امواج بی سیم آن ها با عملکرد دستگاه های هواپیما تداخل نداشته باشند.

خوراکی ها و محصولات کشاورزی

حمل خوراکی ها در کابین هواپیما تابع قوانین خاصی است، به خصوص در پروازهای خارجی که محدودیت های گمرکی کشور مقصد نیز مطرح می شود:

• مجاز در کابین (جامد و بدون بو): اقلامی مانند کلوچه، کیک (معمولی یا تولد – با هماهنگی ایرلاین برای بسته بندی مناسب)، بیسکوییت، ساندویچ، آدامس، شکلات، آبنبات، آجیل (بادام، پسته، گردو – در حد مصرف شخصی یا سوغات)، پودر قهوه، چای، کاکائو، خشکبار (قیسی، خاکشیر، نعنا آسیاب شده)، ادویه جات خشک، و کشک پودر شده معمولاً در کابین مجاز هستند. کلمن غذا نیز در صورتی که خالی باشد یا حاوی مواد جامد مجاز باشد، مشکلی ندارد.
• موارد توصیه شده در قسمت بار: کنسرو (تن ماهی، پلو، خورش – بسته به کشور مقصد)، عسل طبیعی، ترشی (در صورتیکه میزان مایع آن زیاد باشد و بسته بندی مناسب)، برنج، و خرما بهتر است در قسمت بار حمل شوند.
• موارد ممنوع یا دارای محدودیت شدید (به خصوص در پروازهای خارجی): میوه تازه، سبزیجات، گوشت منجمد یا تازه (مرغ و گوشت)، و تخم یا بذر گیاهان، در بسیاری از پروازهای خارجی، به خصوص به کشورهایی نظیر کانادا و آمریکا، به دلیل قوانین سختگیرانه قرنطینه ای و بهداشتی، ممنوع هستند و عدم اظهار آن ها می تواند منجر به جریمه های سنگین تا چند صد دلار شود.

مایعات با حجم بالای ۱۰۰ میلی لیتر و اشیاء نوک تیز و برنده، هرگز نباید در کابین هواپیما حمل شوند.

وسایل کاملاً ممنوعه در هواپیما (هم در کابین و هم در قسمت بار)

برخی اقلام به دلیل ماهیت خطرناک خود، تحت هیچ شرایطی و در هیچ کجای هواپیما، چه در کابین و چه در قسمت بار، اجازه حمل ندارند. حمل این گونه وسایل، پیامدهای قانونی بسیار جدی دارد و می تواند منجر به دستگیری و مجازات سنگین شود. در اینجا به مهم ترین این موارد اشاره می کنیم:

سلاح ها و مهمات

انواع سلاح گرم و سرد به طور کامل ممنوع هستند:

• سلاح گرم: تفنگ های شکاری، نظامی، ساچمه زن، و هرگونه مهمات مانند فشنگ، باروت، چاشنی های انفجاری. حتی تفنگ بادی و تفنگ های اسباب بازی که شباهت زیادی به سلاح های واقعی دارند نیز ممنوع هستند.
• سلاح سرد: شمشیر، دشنه، قمه، چماق، باتوم، شوکر، پنجه بوکس، چاقوهایی با تیغه بلند و تیز (بالای ۶ سانتی متر)، تیغ های موکت بری و جراحی.

مواد منفجره و آتش زا

هر نوع ماده ای که پتانسیل انفجار یا ایجاد آتش سوزی شدید را داشته باشد، ممنوع است:

• دینامیت، بمب، مین، نارنجک، ترقه، فشفشه، فیوز.
• مواد مشتعل شونده خودبه خودی.
• مواد شیمیایی خطرناک مانند کلر، مواد اسیدی، نفت، بنزین، گازوئیل، پروپان.
• کپسول گاز (اعم از بزرگ یا کمپینگ/مسافرتی).
• کپسول آتش نشانی.
• ایربگ خودرو.

مواد سمی، عفونی و رادیواکتیو

این مواد به دلیل خطرات جدی برای سلامت انسان و محیط زیست، به طور کامل ممنوع هستند:

• انواع سموم (مانند سموم قارچ کش یا آفت کش).
• مواد عفونی (مانند باکتری ها، ویروس ها، پاتوژن ها).
• مواد آلی (در صورت داشتن پتانسیل خطر).
• وسایل رادیواکتیو (مانند اورانیوم، رادیوم، پلوتونیوم).

مواد مخدر و روانگردان

حمل هرگونه مواد مخدر صنعتی و سنتی، و داروهای روانگردان، تحت قوانین بین المللی شدیداً ممنوع بوده و منجر به پیگرد قانونی بسیار جدی خواهد شد. این موارد شامل:

• انواع مواد مخدر صنعتی و سنتی.
• متادون (بدون مجوز رسمی و بین المللی).
• شربت اپیوم (بدون مجوز).
• مشروبات الکلی (ممنوعیت کامل در فرودگاه ها و پروازهای ایران، و محدودیت در بسیاری از کشورهای اسلامی).

قوانین و محدودیت های بار مجاز در هواپیما

یکی از دغدغه های اصلی مسافران، میزان بار مجاز در هواپیماست. این مقدار به عوامل متعددی از جمله ایرلاین، مسیر پروازی، و کلاس پروازی (اکونومی، بیزینس، فرست کلاس) بستگی دارد و معمولاً در بلیط هواپیما قید می شود.

بار مجاز داخل کابین (Carry-on)

بار دستی یا کابین، همان کیفی است که مسافر می تواند با خود به داخل هواپیما ببرد و آن را در قفسه بالای سر یا زیر صندلی جلویی خود قرار دهد. این بار شامل:

• ابعاد استاندارد: معمولاً حداکثر ۵۵ × ۳۸ × ۲۰ سانتی متر.
• وزن استاندارد: بین ۵ تا ۷ کیلوگرم (این وزن برای اکثر پروازهای خارجی ثابت است، اما ایرلاین های مختلف ممکن است اندکی تفاوت داشته باشند).
• تعداد: اغلب مسافران کلاس اکونومی مجاز به حمل یک ساک دستی به اضافه یک کیف کوچک تر (مانند کیف لپ تاپ یا کیف دستی شخصی) هستند. مسافران فرست کلاس و بیزینس کلاس ممکن است اجازه حمل دو چمدان سایز کابین به اضافه یک کیف دستی کوچک را داشته باشند.

محل قرارگیری بار داخل کابین هواپیما بسیار مهم است. بار باید یا زیر صندلی مقابل شما قرار گیرد یا در یکی از قفسه های بالای سر. از قرار دادن بار در راهروها یا جلوی خروجی های اضطراری جداً خودداری کنید. همچنین، ظرفیت نگهداری بار در کابین محدود است. اگر بار شما در محدوده مجاز باشد اما فضای کافی نباشد، ممکن است از شما خواسته شود که آن را به صورت رایگان در قسمت بار چک شده قرار دهید (با دریافت رسید بار). هر آیتمی که وزن و ابعادی بیشتر از محدوده ی تعیین شده برای کابین داشته باشد، باید در قسمت بار تحویل داده شود و ممکن است مشمول هزینه اضافه بار شود.

بار مجاز چک شده (Checked Baggage)

بار چک شده به چمدان هایی گفته می شود که در زمان پذیرش مسافر (Check-in) تحویل داده می شوند و به قسمت بار هواپیما منتقل می گردند. وزن و تعداد این چمدان ها بسته به:

• ایرلاین: قوانین هر شرکت هواپیمایی متفاوت است.
• مسیر پروازی: پروازهای داخلی و خارجی، یا پرواز به قاره های خاص (مثلاً آمریکا) قوانین متفاوتی دارند.
• کلاس پروازی:
  • بلیط اکونومی (Economy): معمولاً ۲۰ تا ۳۰ کیلوگرم (اغلب در قالب یک چمدان). برخی ایرلاین های اروپایی ممکن است بار مجاز کمتری داشته باشند. به عنوان مثال، در ایران ایر، بار مجاز کلاس اکونومی ۳۰ کیلوگرم است.
  • بلیط بیزینس (Business): معمولاً ۳۰ تا ۴۰ کیلوگرم (اغلب تا دو چمدان). در ایران ایر، بار مجاز کلاس بیزینس ۴۰ کیلوگرم است.
  • بلیط فرست کلاس (First Class): معمولاً ۴۰ تا ۵۰ کیلوگرم (اغلب تا دو چمدان).

قوانین خاص پرواز به قاره آمریکا: در پرواز به کشورهای قاره آمریکا، قوانین معمولاً بر اساس تعداد چمدان و وزن هر چمدان تعیین می شود، نه صرفاً مجموع وزن. مثلاً برای بلیط اکونومی، دو چمدان ۲۳ کیلوگرمی (جمعاً ۴۶ کیلوگرم) و برای بلیط های بیزینس و فرست کلاس، دو چمدان ۳۲ کیلوگرمی (جمعاً ۶۴ کیلوگرم) مجاز است.

حداکثر وزن و ابعاد هر بسته: حداکثر وزن مجاز هر بسته نباید بیشتر از ۳۲ کیلوگرم باشد و مجموع ابعاد (طول + عرض + ارتفاع) آن نباید از ۱۵۸ سانتی متر تجاوز کند. در صورتی که بار شما از این مقادیر بیشتر باشد، باید به صورت جداگانه و به عنوان بار غیرعادی حمل شود که شامل هزینه های اضافی خواهد بود.

نرخ اضافه بار

در صورتی که وزن بار شما از حد مجاز تعیین شده در بلیط فراتر رود، باید هزینه اضافه بار پرداخت کنید. این هزینه معمولاً بر اساس هر کیلوگرم اضافی محاسبه می شود و می تواند در ایرلاین ها و مسیرهای مختلف متفاوت باشد. به طور میانگین، نرخ اضافه بار برای هر کیلوگرم برابر با یک درصد قیمت بلیط در همان مسیر است و مبلغ دقیق آن بر حسب قیمت بلیط، طول پرواز و کلاس پرواز شما محاسبه می شود. برای مثال، برای اطلاع از هزینه های اضافه بار ترکیش ایرلاین یا سایر شرکت ها، باید به وب سایت رسمی آن ها مراجعه کنید. در صورت داشتن اضافه بار، توصیه می شود نیم ساعت زودتر به فرودگاه مراجعه کنید تا تشریفات مربوط به پرداخت هزینه ها و تحویل بار باعث از دست دادن پرواز نشود.

بار مجاز برای گروه های خاص

برخی گروه های مسافرتی، از امتیازات ویژه ای برای حمل بار برخوردارند:

• معلولین و افراد ناتوان: علاوه بر بار مجاز استاندارد، می توانند یک صندلی چرخدار (بدون باتری) یا هر وسیله حرکتی دیگری را تا حداکثر وزن ۲۰ کیلوگرم به صورت رایگان حمل کنند.
• کودکان و نوزادان (INF): برای کودکان زیر ۲ سال، ۱۰ کیلوگرم بار مجاز رایگان به همراه یک کالسکه تاشو و یک کیف مخصوص نوزاد (با ابعاد استاندارد کابین) در نظر گرفته می شود. برای کودکان بالای ۲ سال، بار مجاز معمولاً تا ۳۰ کیلوگرم (مشابه بزرگسالان) است. کالسکه تاشو تنها در صورت حضور کودک و بلیط کودک، جزو سهمیه بار مجاز محسوب می شود. در صورت عدم وجود فضای کافی در کابین، کالسکه به قسمت بار منتقل می شود. تخته نوزاد نیز در صورت بسته بندی مناسب و در قسمت بار، معمولا مجاز است.

همواره پیش از سفر، میزان بار مجاز ایرلاین خود را از طریق بلیط یا وب سایت رسمی آن بررسی کنید تا از پرداخت هزینه های اضافی و تأخیر جلوگیری شود.

قوانین خاص گمرکی و کشوری (ورود/خروج)

علاوه بر قوانین عمومی ایرلاین ها، هر کشور نیز مقررات گمرکی و امنیتی خاص خود را برای ورود و خروج کالاها دارد. عدم رعایت این قوانین می تواند منجر به ضبط کالا، جریمه های سنگین و حتی پیگرد قانونی شود. این بخش به بررسی برخی از مهم ترین ممنوعیت ها می پردازد:

ممنوعیت های گمرکی ایران هنگام خروج از کشور

برای خروج از ایران، مسافران باید به برخی محدودیت های گمرکی توجه داشته باشند:

• ارز: حمل ارز (اسکناس) بیش از ۵۰۰۰ دلار آمریکا (یا معادل آن به سایر ارزها) بدون اظهارنامه گمرکی ممنوع است.
• طلا و نقره: خروج هرگونه سکه طلا که جزو پشتوانه ارزی کشور محسوب شود، ممنوع است. همچنین، حمل آیینه و شمعدان نقره یا سایر اشیای نقره ای و طلایی گران قیمت در مقادیر زیاد ممکن است نیاز به مجوز گمرکی داشته باشد.
• خاویار: خروج خاویار بیش از ۲۵۰ گرم برای هر نفر ممنوع است.
• عتیقه جات و آثار فرهنگی: خروج عتیقه جات، آثار هنری اصیل، تابلوهای نقاشی با ارزش، مجسمه ها، ظروف چینی/سفالی قدیمی و کتاب های عتیقه/قدیمی که دارای ارزش فرهنگی یا تاریخی هستند، ممنوع است. بدلیجات در مقادیر زیاد نیز ممکن است شامل محدودیت شوند.
• مواد غذایی خاص: حمل برخی مواد غذایی مانند ترشیجات و سرکه (در مقادیر تجاری) و مشروبات الکلی به طور کامل ممنوع و دارای پیگرد قانونی است.
• مواد مخدر: حمل هر نوع مواد مخدر صنعتی و سنتی به شدت ممنوع بوده و با مجازات های بسیار سنگینی همراه است.
• حیوانات خانگی: خروج حیوانات خانگی بدون مدارک بهداشتی و مجوزهای لازم از سازمان دامپزشکی ممنوع است.
• وسایل خانگی بزرگ: حمل وسایل بزرگ مانند سماور زغالی، کولر آبی کوچک، توستر، گوشکوب برقی، جاروبرقی، مخلوط کن و پلوپز در قسمت بار هواپیما معمولاً مجاز است، اما باید بسته بندی مناسبی داشته باشند.
• LNB ماهواره: حمل LNB ماهواره معمولاً منعی ندارد اما بهتر است در قسمت بار حمل شود.
• تسمه تایم خودرو: حمل قطعات خودرو مانند تسمه تایم در قسمت بار مجاز است.
• بشقاب های فلزی: حمل بشقاب های فلزی در بار مجاز است.

بایدها و نبایدهای دارویی (با جزئیات بیشتر)

قوانین مربوط به حمل دارو در سفرهای هوایی بسیار حساس و متغیر است. هر کشور و حتی هر ایرلاین، ممکن است مقررات خاص خود را داشته باشد. عدم رعایت این موارد می تواند منجر به مشکلات جدی قانونی شود:

• داروهای تجویزی: برای حمل داروهای تجویزی (مانند قرص تیروئید، انسولین، آلپرازولام، قرص های ویتامین و کلسیم)، داشتن نسخه پزشک الزامی است. برای پروازهای خارجی، این نسخه باید ترجیحاً به زبان لاتین یا انگلیسی باشد و مهر و امضای پزشک را داشته باشد. داروهای مایع تجویزی نیز باید با نسخه و در بسته بندی مناسب حمل شوند.
• لیست داروهای ممنوعه مشترک: بسیاری از کشورها در مورد داروهای آرام بخش، کدئین دار، و مواد مخدر سختگیر هستند. از جمله داروهای ممنوعه رایج می توان به مرفین، ترامادول، متادون (بدون مجوز)، کدئین، دیازپام، ریتالین، هیدروکسی زین، فنو باربیتال، شربت اپیوم و مشتقات آن ها اشاره کرد. مکمل سوخت خودرو (به صورت قرص) نیز ممکن است جزو مواد ممنوعه باشد، بهتر است از ایرلاین استعلام شود.
• پمادهای خواب آور: برخی پمادهای خاص مانند ویکس نیز ممکن است دارای محدودیت باشند.
• داروهای ممنوعه در کشورهای خاص:
  • آمریکا: قوانین بسیار سختگیرانه ای دارد و تنها داروهای ضروری با نسخه پزشک (ترجیحاً لاتین) و در حد مصرف شخصی مجاز هستند.
  • امارات: از سختگیرترین کشورهاست و حتی برای داروهای معمولی نیز ممکن است نیاز به مجوز از سازمان غذا و داروی امارات باشد.
  • اروپا: محدودیت های کمتری برای داروهای معمولی دارند، اما برای داروهای کدئین دار، روانگردان و استروئیدی، قوانین سختگیرانه ای وجود دارد.
• مکمل های بدنسازی: پروتئین بدنسازی (مانند پروتئین وی، گلوتامین) معمولاً در قسمت بار هواپیما مجاز است، اما ورود آن به کشور مقصد بستگی به قوانین گمرک آن کشور دارد و ممکن است در فرودگاه های خاصی (مانند فرودگاه امام) با محدودیت مواجه شود.
• وسایل جلوگیری از بارداری و قرص های جنسی: معمولاً در قسمت بار هواپیما مجاز هستند و ممنوعیتی در ایران ندارند.

سایر موارد خاص و متفرقه

علاوه بر دسته بندی های اصلی، برخی اقلام متفرقه نیز وجود دارند که حمل آن ها با هواپیما دارای قوانین و محدودیت های خاصی است:

• دخانیات: حمل سیگار (پاکت سیگار، سیگار برگ – با محدودیت تعداد) در بار مجاز است. ویپ (Vape) و تنباکو نیز معمولاً در بار مجاز هستند، اما مصرف آن ها در هواپیما و فرودگاه ممنوع است. برخی کشورها مانند امارات و سنگاپور قوانین بسیار سختگیرانه ای برای ویپ و ماری جوانا دارند.
• آب زمزم: حمل آب زمزم در قسمت بار با بسته بندی مناسب (معمولا در ظروف پلمپ شده ایرلاین) مجاز است.
• پاسور / ورق بازی: حمل پاسور یا ورق بازی در چمدان ها ممکن است در برخی کشورها (بسته به قوانین محلی) ممنوع یا سؤال برانگیز باشد. در ایران نیز ممکن است حساسیت هایی وجود داشته باشد.
• سنگ ها: حمل سنگ های معمولی (مانند سنگریزه) یا سنگ های قیمتی/عتیقه/کریستالی، بستگی به قوانین گمرکی کشور مبدا و مقصد دارد. خروج سنگ های عقیق تراش نخورده از ایران ممکن است با محدودیت مواجه شود اگر جزء میراث فرهنگی محسوب شوند.
• فرش ماشینی: حمل فرش ماشینی در قسمت بار با بسته بندی مناسب مجاز است.
• دکوری شیشه ای / ظروف شکستنی: دکوری های شیشه ای، ظروف چینی، سرامیک یا سایر اقلام شکستنی، باید حتماً در قسمت بار و با بسته بندی بسیار محکم و ضد ضربه حمل شوند. حمل این اقلام در کابین به دلیل خطر شکستن و ایجاد خطر، معمولا مجاز نیست.
• لب تاپ کارکرده: حمل یک یا دو لپ تاپ کارکرده معمولا برای مصارف شخصی مجاز است، اما تعداد بیشتر ممکن است به عنوان بار تجاری تلقی شده و شامل عوارض گمرکی شود.
• رنگ های پودری (برای پارچه/هنری): حمل رنگ های پودری یا رنگ روغن (برای نقاشی هنری) در قسمت بار، در صورت بسته بندی مناسب و عدم اشتعال زا بودن، معمولاً مجاز است، اما بهتر است از ایرلاین استعلام شود.

نکات طلایی برای چمدان بستن و عبور سریع از گیت های بازرسی

برای اینکه سفر هوایی خود را با کمترین استرس و دردسر آغاز کنید، رعایت چند نکته کلیدی در زمان بستن چمدان و عبور از گیت های بازرسی فرودگاه می تواند بسیار کمک کننده باشد:

1. لیست برداری از وسایل ضروری: قبل از شروع به بستن چمدان، یک لیست دقیق از تمامی وسایل ضروری که قصد دارید با خود ببرید تهیه کنید. این کار به شما کمک می کند چیزی را فراموش نکنید و از حمل اقلام غیرضروری جلوگیری کنید.
2. آگاهی از قوانین ایرلاین: همواره وب سایت رسمی ایرلاینی که با آن پرواز می کنید و همچنین قوانین گمرکی کشور مقصد را به دقت مطالعه کنید. اطلاعات مربوط به وزن و ابعاد مجاز بار دستی و بار چک شده، و همچنین لیست دقیق وسایل ممنوعه و محدود شده، در این منابع موجود است.
3. دسترسی آسان به مدارک و وسایل الکترونیکی: لپ تاپ، تبلت، و موبایل را در کیف دستی خود (نه داخل چمدان بار) قرار دهید. این کار باعث می شود در زمان بازرسی امنیتی، به راحتی بتوانید آن ها را از کیف خارج کرده و از گیت ایکس ری عبور دهید و معطلی خود و دیگران را به حداقل برسانید.
4. بسته بندی بهینه و مرتب: چمدان خود را به صورت بهینه و مرتب بچینید. از تقسیم کننده های چمدان یا کیسه های جداگانه برای دسته بندی لباس ها و اقلام مختلف استفاده کنید. این کار نه تنها به بازرسی آسان تر کمک می کند، بلکه از به هم ریختگی و آسیب دیدن وسایل شما نیز جلوگیری می کند.
5. بسته بندی مایعات: تمامی مایعات مجاز کمتر از ۱۰۰ میلی لیتر را در یک کیسه پلاستیکی شفاف و زیپ کیپ قرار دهید و آن را در بالای ساک دستی خود بگذارید تا به راحتی در زمان بازرسی قابل مشاهده و دسترسی باشد.
6. همکاری با مأموران امنیتی: همواره با مأموران امنیتی فرودگاه همکاری کنید و آرامش خود را حفظ نمایید. اگر سؤالی داشتید، با لحنی محترمانه از آن ها بپرسید.
7. رسیدن به موقع به فرودگاه: با توجه به نیاز به زمان برای انجام مراحل پذیرش بار، بازرسی امنیتی، و گیت های کنترل پاسپورت (به خصوص در پروازهای خارجی)، همیشه با زمان کافی (معمولاً حداقل ۳ ساعت قبل از پروازهای خارجی و ۲ ساعت قبل از پروازهای داخلی) در فرودگاه حاضر شوید.

رعایت این نکات ساده به شما کمک می کند تا مراحل پیش از پرواز را به سرعت و بدون دغدغه طی کنید و با آسودگی خاطر قدم در سفر بگذارید.

سخن پایانی

همانطور که در این مقاله به تفصیل بررسی شد، آگاهی از وسایل ممنوعه در هواپیما نه تنها یک توصیه، بلکه یک ضرورت برای تمامی مسافران است. رعایت این قوانین، نقش حیاتی در حفظ امنیت پرواز، سلامت عمومی و جلوگیری از هرگونه مشکل یا تأخیر در فرودگاه دارد. از مایعات و ابزار نوک تیز در کابین گرفته تا مواد منفجره و مواد مخدر که به کلی ممنوع هستند، هر کدام دلیلی منطقی برای محدودیت های خود دارند.

با مطالعه دقیق این راهنما، شناخت تفاوت قوانین پروازهای داخلی و خارجی، و توجه به مقررات خاص هر ایرلاین و کشور مقصد، می توانید چمدان های خود را با اطمینان کامل ببندید. این دانش، به شما کمک می کند تا سفری بی دردسر، آرام و دلپذیر را تجربه کنید و از لحظه آغاز تا پایان آن، با آسودگی خاطر به مقصد برسید.

امیدواریم این راهنمای جامع، تمامی پرسش ها و ابهامات شما را در مورد وسایل ممنوعه در هواپیما برطرف کرده باشد. با برنامه ریزی دقیق و رعایت نکات ایمنی، سفرهای شما همیشه خاطره انگیز و ایمن خواهد بود.

سوالات متداول

آیا حمل کاندوم در فرودگاه ممنوع است؟

خیر، کاندوم در لیست وسایل ممنوعه در فرودگاه قرار ندارد و حمل آن، خصوصاً در قسمت بار هواپیما، مجاز است.

آیا بردن چتر به داخل هواپیما مجاز است؟

بردن چتر به داخل هواپیما معمولاً ممنوع نیست، اما به نوع چتر بستگی دارد. اگر چتر شما شامل اجزای تیز یا خطرناک (مانند چترهای نظامی یا شکاری) باشد، ممکن است اجازه حمل آن را به داخل کابین نداشته باشید و باید آن را در قسمت بار تحویل دهید.

آیا امکان حمل مایعات در قسمت بار هواپیما وجود دارد؟

بله، معمولاً حمل مایعات در قسمت بار هواپیما محدودیت های کمتری دارد. اما باید نکات زیر را در نظر بگیرید: مایعات باید بسته بندی مناسبی داشته باشند تا نشت نکنند یا آسیب نبینند. همچنین، ورود مایعات خطرناک، شیمیایی، و الکلی (در پروازهای داخلی ایران) ممنوع است و برخی داروها نیاز به مجوز حمل دارند.

حجم مایعات مجاز در هواپیما چقدر است؟

شما مجاز نیستید بیش از 100 میلی لیتر از مایعات مجاز (مانند شامپو، کرم، عطر) را در یک کیسه پلاستیکی شفاف و قابل بسته شدن به داخل کابین هواپیما ببرید. اما در بار چک شده (Checked Baggage) معمولاً محدودیت حجمی خاصی برای مایعات معمولی وجود ندارد، البته باید بسته بندی مناسب برای جلوگیری از نشتی داشته باشند. استثنائات شامل شیر خشک و شیر مادر برای نوزادان و داروهای ضروری با نسخه پزشک هستند که می توانند در حجم بیشتر در کابین حمل شوند.

آیا حمل گوشت با هواپیما مجاز است؟

به طور کلی، بردن مواد غذایی با هواپیما ممنوع نیست و در حد متعارف می توانید مقداری خوراکی حمل کنید. گوشت تازه، خشک شده یا منجمد معمولاً در قسمت بار مجاز است، البته باید بسته بندی مناسبی داشته باشد تا از ایجاد بوی نامطبوع یا نشتی جلوگیری کند. اما در پروازهای بین المللی، به خصوص به برخی کشورها، حمل مواد کشاورزی و خوراکی تازه (مانند میوه، سبزیجات، بذر و دانه) به شدت ممنوع است.

در فرودگاه چه چیزهایی ممنوع است؟

در حالی که بعضی از وسایل در دسته وسایل ممنوعه در پرواز طبقه بندی می شوند، بردن بعضی وسایل حتی به خود فرودگاه نیز ممنوع است. وسایل ممنوعه در فرودگاه شامل انواع سلاح سرد و گرم، مهمات و مواد آتش زا، گاز اشک آور، گاز فلفل و هر نوع اسپری که به عنوان اسلحه استفاده شود، مواد مخدر و داروهای روانگردان، حیوانات وحشی بدون تاییدیه و حیوانات خانگی بدون مدارک سازمان دامپزشکی، و انواع مشروبات الکلی (در فرودگاه های ایران) است.

وسایل ممنوعه در فرودگاه مهرآباد کدام است؟

وسایل ممنوعه در فرودگاه مهرآباد، مانند سایر فرودگاه های داخلی ایران، شامل انواع سلاح سرد (مانند شمشیر و دشنه)، سلاح گرم (مانند اسلحه نظامی و تفنگ ساچمه ای)، مواد آتش زا و منفجره، گاز اشک آور و فلفل، اسپری های مشابه، مواد مخدر، و مشروبات الکلی است. همچنین، حمل هرگونه اقلامی که تهدیدی برای امنیت پرواز محسوب شوند، ممنوع است.

آیا می توان کیس کامپیوتر را با هواپیما حمل کرد؟

بله، معمولاً امکان حمل کیس کامپیوتر (شامل کیس گیمینگ) با هواپیما وجود دارد. توصیه می شود آن را در قسمت بار و با بسته بندی ضد ضربه و محکم حمل کنید. برای اطمینان بیشتر، قبل از سفر با ایرلاین خود تماس بگیرید و از قوانین دقیق آنها در مورد ابعاد و وزن مجاز و همچنین نیاز به اظهار گمرکی (خصوصاً برای سفرهای خارجی) مطلع شوید.

آیا بردن قلیان به هواپیما مجاز است؟

حمل قلیان (بدون تنباکو و مواد اشتعال زا) در قسمت بار هواپیما معمولاً مجاز است، اما مصرف آن در هواپیما و فرودگاه ها کاملاً ممنوع است. برای پروازهای خارجی، به خصوص به کشورهایی مانند امارات یا سنگاپور، قوانین ممکن است سختگیرانه تر باشد و حتی حمل قلیان نیز با محدودیت مواجه شود. بهتر است قبل از سفر از ایرلاین و گمرک مقصد استعلام کنید.

آیا پودر قهوه در کابین هواپیما مجاز است؟

بله، پودر قهوه خشک معمولاً در کابین هواپیما مجاز است. بهتر است آن را در بسته بندی اصلی و محکم نگهداری کنید تا از پاشیده شدن یا ایجاد بو جلوگیری شود. برای مقادیر زیاد، بهتر است در قسمت بار حمل شود تا از بروز هرگونه سوال در گیت بازرسی جلوگیری گردد.

آیا مکمل های بدنسازی را می توان با هواپیما حمل کرد؟

مکمل های بدنسازی پودری (مانند پروتئین وی، گلوتامین) معمولاً در قسمت بار هواپیما مجاز هستند. اما برای پروازهای خارجی، قوانین گمرکی کشور مقصد می تواند متفاوت باشد و ممکن است برای مقادیر زیاد نیاز به اظهار یا حتی مجوز باشد. توصیه می شود همیشه در بسته بندی اصلی و پلمپ شده حمل شوند.

آیا داروهای گیاهی در پروازهای خارجی مشکل ساز هستند؟

بله، داروهای گیاهی، ادویه جات خاص و محصولات طبیعی می توانند در پروازهای خارجی مشکل ساز شوند. برخی کشورها قوانین سختگیرانه ای در مورد واردات گیاهان یا محصولات مشتق شده از آن ها دارند. بهتر است قبل از سفر به کشور مقصد، با سفارت یا کنسولگری آن کشور تماس بگیرید و از قوانین مربوط به حمل داروهای گیاهی و ادویه جات مطلع شوید.

آیا وسایل ناخن کاری در هواپیما مجاز هستند؟

وسایل ناخن کاری تیز و برنده مانند قیچی و سوهان های فلزی باید در قسمت بار هواپیما حمل شوند. سوهان برقی و دستگاه UV ناخن نیز معمولاً در قسمت بار مجاز هستند. مایعات ناخن کاری (مانند لاک ژل و لیکویید) تابع قانون ۱۰۰ میلی لیتر برای کابین هستند و در صورت حجم بیشتر باید در قسمت بار و با بسته بندی مناسب حمل شوند.

آیا کنسرو در کابین هواپیما مجاز است؟

کنسروها (مانند تن ماهی، پلو، خورش) به دلیل ماهیت مایع یا نیمه مایع خود، معمولاً باید در قسمت بار هواپیما حمل شوند. اگرچه برخی ایرلاین ها ممکن است برای کنسروهای کاملاً جامد یا در حجم بسیار کم در کابین سختگیری نکنند، اما بهتر است برای جلوگیری از هرگونه مشکل، آن ها را در چمدان بار قرار دهید. به خصوص در پروازهای بین المللی، قوانین گمرکی کشور مقصد در مورد مواد غذایی کنسروی نیز باید بررسی شود.

آیا وسایل جلوگیری از بارداری را می توان با هواپیما برد؟

بله، وسایل جلوگیری از بارداری مانند کاندوم یا قرص های ضد بارداری معمولاً در قسمت بار هواپیما مجاز هستند و هیچ ممنوعیت عمومی برای حمل آن ها در فرودگاه ها وجود ندارد.