۲۶ آبان در دنیای علم چه خبر؟

تقویم علم؛

خبرگزاری علم و فناوری هنر برتر؛ تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری ها کشف ها و حتی زادروزها و درگذشت های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی گیرد. در این تقویم علم وقایع مهم مصادف با امروز 26 آبان برابر با ۱۶ نوامبر را ورق می زنیم.

***

مکسیمیلین فون فِری

۱۶ نوامبر ۱۸۵۲ میلادی برابر با 26 آبان ۱۲۳۱ خورشیدی مکسیمیلین فون فری پزشک اتریشی به دنیا آمد. کار اولیه فری در شهر لایپزیگ آلمان مربوط به سیستم گردش خون بود. او همچنین با توسعه نمونه اولیه یک ماشین قلب-ریه شهرت دارد. اما مطالعات اصلی فون فری درباره گیرنده های مکانیکی حسی پوست است. طی دهه ۱۸۹۰ فری پیشنهاد کرد که درد در کنار لمس گرما و سرما یک کیفیت لمسی مستقل است و با تحریک انتهای اعصاب درک می شود. او پوست را موزاییکی از تکه های مجزا توصیف کرد که هر تکه به یکی از این محرک ها حساس است. البته مطالعات بعدی نشان داد که این توصیف درست نیست.

ژول لویی- گابریل ویول

 

۱۶ نوامبر ۱۸۴۱ میلادی برابر با 26 آبان ۱۲۲۰ خورشیدی ژول لویی-گابیریل ویول فیزیکدان فرانسوی به دنیا آمد. او کسی است که ثابت خورشیدی را در سال ۱۸۷۵ از بالای کوه مون بلان در فرانسه تعیین کرد و همین طور در سال ۱۸۸۱ اولین یکای استاندارد و بین المللی اندازه گیری شدت نور و تابش های با دمای بالا که یک واحد فتومتریک به نام ویول یا ویوله است را ارائه کرد. ویول همچنین نقاط همجوشی پالادیوم پلاتین و طلا را تعیین کرد و به نظریه آبفشان ها و منشأ تگرگ علاقه مند بود. پرتوسنج خورشیدی او که دستگاهی برای اندازه گیری شدت نور خورشید است از دو کره توخالی متحدالمرکز ساخته شده است. نور خورشید از یک روزنه روی کره بیرونی عبور می کند و روی یک دماسنج در کره داخلی توخالی می افتد.

ائوجنیو بِلترامی

۱۶ نوامبر ۱۸۳۵ میلادی برابر با 26 آبان ۱۲۱۴ خورشیدی ریاضیدان ایتالیایی به دنیا آمد. شهرت بلترامی برای ارائه مفاهیم هندسه نااقلیدوسی اوست. این دانشمند در سال ۱۸۶۵ مقاله ای درباره چگونگی نمایش عناصر خط روی سطوح با انحنای ثابت منتشر کرد. رویکرد او نمایش جدیدی از هندسه انحنای ثابت ارائه کرد که با نظریه اقلیدسی سازگار بود. هرچند امروزه مقاله بلترامی برای اختراع هندسه نااقلیدسی بسیار مهم است اما در زمان خودش چندان مورد استقبال قرار نگرفت. بلترامی به مطالعه الاستیسیته تئوری موج اپتیک ترمودینامیک و نظریه پتانسیل پرداخت و از اولین کسانی بود که مفاهیم فرافضا و زمان را به عنوان بعد چهارم بررسی کرد. تحقیقات او درباره هدایت گرما به معادلات دیفرانسیل جزئی خطی منجر شد. برخی از آخرین کارهای بلترامی درمورد تفسیر مکانیکی معادلات ماکسول بود.

کارل فون لینده 

۱۶ نوامبر ۱۹۳۴ میلادی برابر با 26 آبان ۱۳۱۳ خورشیدی کارل فون لینده مهندس مخترع و شیمی دان آلمانی درگذشت. در تاریخ توسعه یخچال از نام او می توان به عنوان مخترع تبرید مکانیکی یاد کرد. اولین تجهیزات تبرید (سردسازی) او در کارخانه ای در مونیخ آزمایش شد. لیند همچنین فرآیند پیوسته ای از مایع شدن گازها را برای مقادیر زیاد اختراع کرد که هم انگیزه و هم وسیله ای برای انجام تحقیقات علمی در دماهای پایین و خلاء بسیار بالا فراهم می کرد. صنعت اصلی لینده اکنون به ۱۲۰ شرکت در سراسر جهان افزایش یافته است.

کشف دو عنصر جدید

۱۶ نوامبر ۱۹۴۵ میلادی برابر با 26 آبان ۱۳۲۴ خورشیدی دو عنصر تازه کشف شده اعلام شدند: اَمریسیوم با عدد اتمی ۹۵ و کوریم با عدد اتمی ۹۶. سال ۱۹۴۱ گروهی از محققان دانشگاه کالیفرنیا به سرپرستی گلن سیبورگ بااستفاده از شتابگر حلقوی در آزمایشگاه تابش لارنس دانشگاه کالیفرنیا در برکلی موفق شدند عنصر پلوتونیوم با عدد اتمی ۹۴ را کشف کنند و در پی آن امریسیوم در همین شتابگر کشف شد.ازآنجاکه این عنصر پرتوزا است و از تشعشعات گاما و آلفا ساطع می کند به عنوان منبع قابل حمل برای رادیوگرافی گاما و در آشکارسازهای دود سامانه های اطفاء حریق استفاده می شود. پس از این کشف دانشمندان دانشگاه شیکاگو زمانی که از بمباران امروزه از بمباران پلوتونیوم در راکتورهای اتمی مشغول تولید امرسیوم بودند کوریوم را به عنوان محصول جانبی آمریسیوم کشف کردند. آمریسیوم نامش را از قاره آمریکا و کوریوم نامش را به افتخار پیر و ماری کوری گرفته است. کوریم برای ایجاد گرما و نیرو در ماهواره ها یا نقاط دور افتاده به کار می رود.