ایران، سرِ پیری – هنر برتر

در حال حاضر تقریبا 10 درصد جمعیت ایران سالمند هستند اما با تداوم وضع فعلی، تا سه دهه آینده، 30 درصد جمعیت در بازه سالمندی بالای 60 سال قرار خواهند گرفت که منجر به بحران پیری جمعیت در کشور خواهد شد.

به گزارش هنر برتر، نور نیوز بررسی کرد: بر اساس آخرین برآوردهای مرکز آمار ایران، 9 میلیون و 521 هزار سالمند در کشور زندگی می کنند که 5میلیون و 897 هزار نفر آن ها در سنین بین 60 تا 70 سال، 2میلیون و 658 هزار نفر در سنین بین 70 تا 80 سال و 966 هزار نفر از سالمندان کشور نیز در سنین بالاتر از 80 سال قرار دارند. جمعیت سالمندان (افراد بالای 65 سال) در ایران، با توجه به نرخ رشد سریع آن به شدت در حال افزایش است و می توان گفت نرخ رشد و میزان جمعیت سالمند ایران از بسیاری کشورها بیشتر است. همین واقعیت به ما گوشزد می کند که باید از الان برای تامین نیازهای آنها اقدامات لازم را انجام داد.

برآوردهای اماری نشان می دهد در صورت تداوم روند فعلی، جمعیت ایران در80 سال آینده با کاهش 50 میلیون نفری به 31 میلیون نفرخواهد رسید که تقریبا 50 درصد آنها دارای سنی بالای 60 سال خواهند بود. در صورت تغییر هرم سنی به نفع سالمندی، ضمن کاهش پویایی جامعه،توازن اجتماعی به سمت مصرف و هزینه بیشتر که بخش عمده ای از آن مربوط به مخارج سنگین درمانی و نگهداری است تغییر خواهد کرد.

بررسی های جمعیتی سازمان ملل متحد نشان می دهد که جمعیت جهان به طور کلی رو به سالمندی می رود و این روند در آینده سریع تر از قبل خواهد بود. نسبت جمعیت سالمند جهان (65 ساله و بیش تر) در سال 2020، برابر 9٫3 درصد بود. با فرض ثبات باروری در مقدار کنونی خود، در سال 2050 میزان جمعیت سالمند جهان، بیش از دو برابر می شود و به مقدار 22٫8 درصد خواهد رسید.

مرجان مسعودی، کارشناس ارشد روانشناسی در خصوص علل و چالش های کاهش موالید می گوید: «کاهش جمعیت خطراتی از جمله تغییر نظام های تربیتی و مفاهیم اخلاقی، کاهش نشاط اجتماعی و اقتصادی، کاهش اقتدار سیاسی و تغییر در ترکیب های مذهبی را به همراه دارد. به همین دلیل باید برای رفع چالشی به نام کاهش جمعیت برنامه ریزی های دقیقی داشته باشیم.» او در خصوص پیامدهای کاهش جمعیت، ادامه می دهد: «شکاف های نسلی در اثر بهم خوردن توازن جمعیت نسل ها، جمع شدن چترهای حمایتی خانواده از سالمندان، کاهش تاب آوری والدین و فرزندان، و کاهش تحکیم بنیان خانواده نیز از پیامدهای اجتماعی و فرهنگی کاهش و پیری جمعیت است که به وفور در جامعه مشاهده می شود.»

این کارشناس با بیان این که کشورهای در حال توسعه مانند ایران، تلاش می کنند کاهش جمعیتی خود را به روش های گوناگون جبران کنند، خاطرنشان کرد: «جمعیت برای کشورهای در حال توسعه یک نقطه قوت است و اگر این کشورها سرمایه انسانی نداشته باشند از مسیر توسعه عقب می مانند. کاهش جمعیت در این کشورها به منزله بازگشت به عقب است.»

مسعودی با توضیح این که پیش بینی می شود جمعیت سالمند کشور به سه تا چهار برابر افزایش یابد، تصریح می کند: «قطعاً افرادی که به سمت سالمندی حرکت می کنند دچار بیماری های مزمن، ناتوانی جسمی، حرکتی و مشکلات فراوانی می شوند و با وجود تمام هشدارها برای سالمندی جمعیت، در آینده ای نه چندان دور، زوجین در ایران  به علت نبود اطمینان از برنامه ریزی صحیح برای آینده و نبود ثبات اقتصادی و فقدان اطمینان خاطر روانی از آینده فرزندان از فرزندآوری امتناع می کنند. این موضوع یک زنگ خطر جدی در کشور محسوب می شود، زیرا اگر چاره ای برای کاهش جمعیت در کشور اندیشیده نشود، در آینده با مشکلات بسیاری روبرو خواهیم شد.»

کاهش موالید و بی رغبتی به فرزندآوری در میان زوج های جوان، البته ریشه در دلایل اقتصادی و اجتماعی دارد و نقش تنگناهای معیشتی در این عارضه را به هیچ وجه نمی توان انکار کرد. اما به نظر می رسد در کنار این عامل بسیار مهم باید تغییراتی را که در سبک زندگی ایرانیان پدید آمده هم در نظر گرفت. بخش قابل توجه این تحولات، حاصل فراگیر شدن الگوی زیستی جهان مدرن است که الزاما با اقتضایات فرهنگی و تمدنی تمام مناطق جهان از جمله ایران، سازگار نیست. به نظر می رسد مسیولان کشور باید به موازات تلاش برای تسهیل شرایط زندگی و رفع تنگناهای اقتصادی و معیشتی، در اصلاح و تصحیح انگاره های تربیتی و فرهنگی نیز بکوشند و سبک زندگی مناسب برای ایرانیان امروز را طراحی و ترویج کنند.  

پایان خبر هنر برتر