وسایلی که نباید با خودتان به سفر ببرید

برخی وسایل به دلایل امنیتی یا مقررات خاص پرواز، هرگز نباید با خودتان به سفر هوایی ببرید. این وسایل می توانند شامل مواد منفجره، شیمیایی خطرناک، سلاح های گرم و سرد غیرمجاز، و حتی برخی مایعات یا اقلام خاص در حجم های بیش از حد مجاز باشند که در قسمت های مختلف هواپیما ممنوع هستند. در این مقاله، به تفصیل به این موارد خواهیم پرداخت.

سفر، چه برای تفریح و چه برای کار، می تواند تجربه ای هیجان انگیز و به یادماندنی باشد، اما ناآگاهی از قوانین و مقررات مربوط به حمل بار هوایی گاهی اوقات می تواند به دردسر بزرگی تبدیل شود. هر ساله تعداد زیادی از مسافران به دلیل همراه داشتن اقلام ممنوعه در فرودگاه ها با مشکلاتی نظیر توقیف وسایل، جریمه های نقدی، یا حتی از دست دادن پرواز مواجه می شوند. پیچیدگی این قوانین، به خصوص با توجه به تفاوت های موجود بین پروازهای داخلی و خارجی، و همچنین مقررات خاص هر ایرلاین، سردرگمی مسافران را بیشتر می کند. هدف از این راهنمای جامع، ارائه اطلاعاتی دقیق و کاربردی است تا سفری بدون دغدغه و ایمن را تجربه کنید.

چرا برخی وسایل در سفر هوایی ممنوع هستند؟

مقررات مربوط به وسایل ممنوعه در پرواز ریشه های عمیقی در حفظ امنیت و سلامت تمامی افراد حاضر در هواپیما دارد. این قوانین صرفاً برای ایجاد محدودیت نیستند، بلکه ستون فقرات ایمنی حمل و نقل هوایی را تشکیل می دهند. دلایل اصلی ممنوعیت برخی اقلام به شرح زیر است:

• تامین امنیت پرواز و مسافران: اصلی ترین دلیل، جلوگیری از هرگونه تهدید احتمالی برای امنیت پرواز است. این شامل پیشگیری از حمل سلاح ها، مواد منفجره، و هر وسیله ای است که می تواند به هواپیما، خدمه، یا مسافران آسیب برساند.
• محدودیت های فنی و ایمنی هواپیما: برخی مواد به دلیل ماهیت خود (مثل اشتعال پذیری، خورندگی یا واکنش پذیری در فشار و دمای بالای هواپیما) برای حمل در محیط هواپیما خطرناک هستند. فشار هوای داخل کابین و قسمت بار با سطح دریا متفاوت است که می تواند باعث انبساط یا انفجار برخی مواد شود.
• قوانین و مقررات ملی و بین المللی: هر کشور و هر ایرلاین دارای مجموعه ای از قوانین و محدودیت های حمل بار است که از قوانین بین المللی مانند کنوانسیون شیکاگو و مقررات سازمان امنیت حمل و نقل (TSA) پیروی می کند. این قوانین شامل مقررات گمرکی و قرنطینه ای برای جلوگیری از ورود آفات، بیماری ها و مواد غیرقانونی به یک کشور خاص نیز می شود.
• حفظ آرامش و آسایش سایر مسافران: برخی اقلام، حتی اگر مستقیماً خطرناک نباشند، می توانند موجب ناراحتی یا آزار دیگر مسافران شوند (مانند مواد غذایی با بوی تند یا حیوانات خانگی بدون هماهنگی قبلی).

وسایل ممنوعه در کابین هواپیما (بار دستی)

وسایل ممنوعه در کابین هواپیما، به آن دسته از لوازمی اطلاق می شود که مسافران مجاز به حمل آن ها در کیف دستی خود به داخل هواپیما نیستند. این مقررات با هدف حفظ امنیت و آرامش در طول پرواز وضع شده اند. در ادامه به تفکیک به این موارد می پردازیم:

اشیاء تیز و برنده

هر وسیله ای که پتانسیل آسیب رساندن به افراد را داشته باشد، در لیست اقلام ممنوعه قرار می گیرد. این دسته شامل موارد زیر است:

• انواع چاقو، قیچی با تیغه های بلندتر از ۶ سانتی متر (ناخن گیر کوچک و موچین های معمولی معمولا مجاز هستند)، تیغ جراحی، کاتر، و ابزارآلات باغبانی تیز.
• قلاب بافتنی یا ابزارهای مشابه با نوک تیز که می توانند به عنوان سلاح سرد تلقی شوند.

اگر به این وسایل نیاز دارید، حتماً آن ها را در قسمت بار هواپیما تحویل دهید.

مایعات، ژل ها و اسپری ها (قانون 3-1-1 یا 100 میلی لیتر)

قوانین سخت گیرانه ای برای حمل مایعات در کابین وجود دارد تا از حمل مواد خطرناک به شکل مایع جلوگیری شود. قانون جهانی 3-1-1 به شرح زیر است:

• هر ظرف مایع، ژل یا اسپری نباید بیش از 100 میلی لیتر (تقریباً 3.4 اونس) حجم داشته باشد.
• تمامی این ظروف باید در یک کیسه پلاستیکی شفاف و زیپ دار با حجم حداکثر یک لیتر قرار گیرند.
• هر مسافر تنها مجاز به حمل یک کیسه پلاستیکی از این قبیل است.

این قانون شامل آب، آبمیوه، عطر، شامپو، خمیر دندان، ژل مو، کرم ها، لوسیون ها، سس ها و روغن ها می شود.

استثنائات مایعات

برخی مایعات با شرایط خاص مجاز هستند:

• داروهای ضروری: با ارائه نسخه پزشک (ترجیحاً به زبان انگلیسی) و در حد نیاز سفر، مجاز هستند.
• شیر خشک و شیر مادر: به همراه کودک شیرخوار، در حجم های بیشتر از ۱۰۰ میلی لیتر نیز مجاز است.
• مایعات پزشکی ضروری: با تأییدیه و جزئیات پزشکی.

مواد آتش زا و قابل اشتعال

حمل هرگونه ماده ای که خطر آتش سوزی یا انفجار دارد، در کابین ممنوع است:

• فندک های مخزن دار (به جز فندک های کوچک و یکبار مصرف که در جیب شخص مجاز است اما استفاده از آن ممنوع)، فندک های اتمی.
• کبریت های بزرگ (معمولاً یک بسته کبریت کوچک در جیب یا کیف دستی مجاز است، اما استعمال آن در هواپیما اکیداً ممنوع است).
• اسپری های فشاری با قابلیت اشتعال بالا.
• مواد محترقه، ترقه، فشفشه، باروت، دینامیت و هرگونه ماده منفجره.

این مواد (به جز فندک و کبریت کوچک) حتی در قسمت بار نیز ممنوعیت کامل دارند.

سلاح گرم، سلاح سرد و ابزارآلات خطرناک

هیچ گونه سلاح، چه واقعی و چه شبیه سازی شده، در کابین مجاز نیست:

• تفنگ، کارتریج، مهمات، و حتی اسباب بازی هایی که شبیه سلاح های واقعی هستند.
• شمشیر، قمه، باتوم، یخ شکن، پنجه بوکس، منجنیق، و چماق.

لوازم ورزشی حجیم یا دارای پتانسیل آسیب رسانی

برخی لوازم ورزشی ممنوعه در پرواز که می توانند به عنوان ابزار ضربه یا آسیب رسان استفاده شوند، در کابین مجاز نیستند:

• چوب بیسبال، چوب گلف، چوب اسکی، راکت تنیس بزرگ، تیر و کمان، چوب بیلیارد.

این اقلام باید به صورت صحیح بسته بندی شده و به قسمت بار هواپیما تحویل داده شوند.

ابزارآلات صنعتی و ساختمانی

انواع ابزارآلات، حتی در ابعاد کوچک، به دلیل پتانسیل سوءاستفاده در کابین ممنوع هستند:

• دریل، پیچ گوشتی، آچار، چکش، دستگاه جوش کوچک.

این وسایل، فارغ از اندازه، باید در قسمت بار تحویل داده شوند.

وسایل الکترونیکی خاص و باتری ها

گرچه بیشتر وسایل الکترونیکی شخصی (لپ تاپ، تبلت، موبایل) در کابین مجازند، اما برخی محدودیت ها وجود دارد:

• باتری های لیتیومی با ظرفیت بیش از ۱۰۰ وات ساعت معمولاً ممنوع هستند. (ظرفیت باتری را بررسی کنید).
• پهپادها و دستگاه های دارای فرستنده رادیویی قوی در برخی موارد ممکن است محدودیت داشته باشند.
• پاوربانک در پرواز فقط در کابین و با ظرفیت مجاز (معمولاً کمتر از 27000 میلی آمپر ساعت یا 100 وات ساعت) مجاز است و حمل آن در قسمت بار ممنوع است.

وسایل ممنوعه در قسمت بار هواپیما (بار تحویلی)

برخی از وسایل، حتی در قسمت بار هواپیما نیز ممنوعیت کامل دارند. این موارد به دلیل خطرات جدی ایمنی، در هیچ بخشی از هواپیما مجاز به حمل نیستند و اشیاء ممنوعه در فرودگاه محسوب می شوند.

مواد منفجره و محترقه

این مواد به دلیل پتانسیل بالای تخریب، در هر شکل و اندازه ای کاملاً ممنوع هستند:

• دینامیت، باروت، مین، نارنجک، انواع ترقه، فشفشه (با هر اندازه)، و فیوز.

مواد شیمیایی خطرناک و سمی

حمل مواد شیمیایی که می توانند خطرناک باشند، به هر شکل ممنوع است:

• اسیدها، مواد خورنده (مثل کلر، سفیدکننده های صنعتی غلیظ)، و انواع سموم (کشاورزی، صنعتی).

مواد مخدر و داروهای غیرقانونی

حمل هرگونه داروهای ممنوعه در سفر و مواد مخدر (سنتی یا صنعتی) به شدت ممنوع است و مجازات های قانونی بسیار سنگینی در پی دارد. این مورد شامل داروهای روان گردان، داروهای کدئین دار و آرام بخش بدون نسخه رسمی و تأییدیه بین المللی نیز می شود. همیشه برای داروهای ضروری خاص، نسخه پزشک معتبر و ترجیحاً به زبان انگلیسی همراه داشته باشید.

همراه داشتن نسخه پزشک معتبر برای داروهای ضروری، به خصوص در سفرهای بین المللی، از اهمیت حیاتی برخوردار است؛ در غیر این صورت، حتی داروهای معمولی نیز ممکن است شما را با مشکلات جدی در گمرک مواجه کنند.

مواد رادیواکتیو و بیولوژیکی

این مواد به دلیل خطرات بهداشتی و ایمنی بالا، در هیچ شرایطی مجاز نیستند:

• ضایعات آزمایشگاهی، مواد عفونی، و نمونه های پاتولوژی.

کپسول های گاز تحت فشار

اقلامی که حاوی گازهای فشرده هستند، به دلیل خطر نشت یا انفجار، ممنوع می باشند:

• کپسول گاز کمپینگ، کپسول آتش نشانی، و کیسه هوای اتومبیل (ایربگ).

قوانین خاص در پروازهای داخلی و خارجی

علاوه بر قوانین عمومی، برخی قوانین گمرکی حمل بار خاص برای پروازهای داخلی و خارجی وجود دارد که باید به آن ها توجه کرد.

پروازهای داخلی

در پروازهای داخلی ایران، علاوه بر موارد عمومی، نکات زیر نیز مطرح است:

• مواد غذایی فسادپذیر: حمل گوشت خام، ماهی یخ زده و مقادیر زیاد میوه و سبزی تازه به دلیل احتمال فساد در طول پرواز و ایجاد بوی نامطبوع برای سایر مسافران، در کابین ممنوع است و در قسمت بار نیز توصیه نمی شود مگر با بسته بندی کاملاً استاندارد و ایزوله.
• مایعات اسیدی: آبلیمو، آبغوره، سرکه، و انواع ترشی به دلیل احتمال انبساط و انفجار در فشار بالای هواپیما، معمولاً ممنوع هستند.

پروازهای خارجی (قوانین گمرکی کشور مقصد)

قوانین پرواز خارجی هر کشور می تواند متفاوت و سخت گیرانه باشد:

• محصولات کشاورزی و خوراکی تازه: بسیاری از کشورها (مانند آمریکا، کانادا و استرالیا) محدودیت های شدیدی برای ورود میوه، سبزی، بذر گیاهان، دانه، و گوشت خام دارند. این قوانین برای جلوگیری از ورود آفات و بیماری ها است و نقض آن ها می تواند جریمه های سنگینی در پی داشته باشد.
• داروهای خاص و نسخه دار: همانطور که قبلاً ذکر شد، برای داروهای ضروری حتماً نسخه پزشک معتبر و ترجیحاً به زبان انگلیسی همراه داشته باشید. حمل داروهای کدئین دار یا روان گردان بدون مجوزهای لازم می تواند جرم تلقی شود.
• اشیای ساخته شده از حیوانات کمیاب: عاج فیل، چرم تمساح، یا هرگونه محصولی که از گونه های در معرض خطر ساخته شده باشد، تحت قوانین بین المللی حفاظت از حیات وحش (CITES) ممنوع یا به شدت محدود است.
• آثار هنری و عتیقه جات: نسخ خطی، سکه های کمیاب، نقاشی های مینیاتوری، یا هرگونه عتیقه به مجوز خروج از کشور مبدأ و مجوز ورود به کشور مقصد نیاز دارد.
• ارز و طلا: حمل ارز نقد بیش از یک مقدار مشخص (معمولاً بین ۵۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ دلار بسته به کشور) نیاز به اظهار دارد و سکه های طلا ممکن است به دلیل پشتوانه ارزی کشور مبدأ یا مقصد، محدودیت هایی داشته باشند.
• موارد عجیب تر: برخی کشورها ممکن است محدودیت های خاص برای اقلامی مانند تخم مرغ نطفه دار، سم قارچ کش، مکمل سوخت خودرو، یا حتی سیگار الکترونیک و مایعات آن داشته باشند. همیشه قبل از سفر، وب سایت گمرک کشور مقصد را بررسی کنید.

وسایلی که حمل آن ها نیازمند هماهنگی یا شرایط خاص است

برخی وسایل گرچه ممنوعیت مطلق ندارند، اما حمل آن ها نیازمند رعایت شرایط خاص، بسته بندی ویژه، یا هماهنگی قبلی با ایرلاین است:

• لوازم ورزشی خاص: اقلامی مانند دوچرخه، تخته موج سواری، چوب اسکی، یا تجهیزات غواصی باید به صورت مناسب بسته بندی شده و معمولاً مشمول هزینه اضافی می شوند.
• حیوانات خانگی: حمل حیوانات خانگی نیازمند مدارک پزشکی کامل، گواهی سلامت، باکس استاندارد، و هماهنگی قبلی با ایرلاین است. برخی ایرلاین ها فقط اجازه حمل حیوانات در قسمت بار را می دهند.
• تجهیزات پزشکی خاص: حمل کپسول اکسیژن، ویلچر برقی (به دلیل باتری)، یا سایر تجهیزات پزشکی بزرگ، نیاز به تأییدیه پزشک و هماهنگی با ایرلاین دارد.
• وسایل موسیقی بزرگ: سازهایی مانند ویولن سل، گیتار، یا پیانوهای قابل حمل، ممکن است بسته به ابعاد و حساسیت، نیاز به خرید صندلی اضافی یا بسته بندی ویژه برای حمل در قسمت بار داشته باشند.
• لوازم الکترونیکی بزرگ و حساس: وسایلی مانند کیس کامپیوتر در هواپیما، پرینتر، سیستم های صوتی حرفه ای، یا حتی یخچال های رومیزی کوچک، باید با بسته بندی ضدضربه و مناسب به قسمت بار تحویل داده شوند. توصیه می شود برای این گونه وسایل، با ایرلاین هماهنگی لازم انجام شود.

بستن چمدان هوشمندانه یعنی دانستن اینکه چه چیزهایی را می توان با خود برد و چه چیزهایی را نه؛ و برای موارد خاص، از قبل با ایرلاین هماهنگ کردن، تا هیچ لحظه ای از سفرتان با استرس همراه نباشد.

نکات کلیدی برای بستن چمدان و سفری بی دغدغه

برای اطمینان از سفری آرام و بدون مشکل، رعایت چند نکته کلیدی در بستن چمدان و آگاهی از قوانین حمل بار ضروری است:

• همیشه قوانین را چک کنید: قبل از هر سفر، حتماً وب سایت رسمی ایرلاین مربوطه و وب سایت سفارت یا گمرک کشور مقصد را برای آخرین به روزرسانی ها و قوانین خاص مربوط به بار مجاز هواپیما و اضافه بار هواپیما بررسی کنید.
• بسته بندی مناسب: برای وسایل شکستنی یا حساس، از جعبه های محکم، فوم، و پلاستیک حباب دار استفاده کنید. مایعات را در کیسه های زیپ دار قرار دهید تا از نشت آن ها جلوگیری شود.
• تفکیک وسایل: مایعات، وسایل الکترونیکی، و اقلام حساس را طبق قوانین جداگانه بسته بندی کنید.
• لوازم ضروری در کیف دستی: مدارک سفر (پاسپورت، ویزا، بلیط)، داروهای شخصی (با نسخه پزشک)، وسایل با ارزش (پول، جواهرات کوچک) و وسایل الکترونیکی (موبایل، لپ تاپ) را در کیف دستی خود حمل کنید.
• رسید بار: پس از تحویل چمدان به قسمت بار، از دریافت رسید بار برای هر چمدان اطمینان حاصل کنید. این رسید برای پیگیری های احتمالی ضروری است.

محدودیت بار مجاز در پروازهای مختلف

میزان بار مجاز در هواپیما به عوامل متعددی از جمله شرکت هواپیمایی، کلاس پروازی (اکونومی، بیزینس، فرست کلاس) و مسیر پروازی (داخلی یا خارجی) بستگی دارد. این اطلاعات معمولاً به وضوح در بلیط شما قید شده است.

در پروازهای داخلی، معمولاً وزن بار مجاز بین ۱۵ تا ۲۵ کیلوگرم برای کلاس اکونومی و تا ۳۰ کیلوگرم برای کلاس های بالاتر است. در پروازهای خارجی، این میزان برای کلاس اکونومی اغلب بین ۲۰ تا ۳۰ کیلوگرم و برای کلاس بیزینس و فرست کلاس تا ۴۰ یا ۵۰ کیلوگرم است. برخی ایرلاین ها مانند ترکیش ایرلاین یا ایران ایر، ممکن است مقادیر متفاوتی را اعلام کنند. همچنین، حداکثر وزن هر بسته نباید از ۳۲ کیلوگرم تجاوز کند.

بار مجاز برای کودکان و نوزادان در پروازهای خارجی معمولاً ۱۰ کیلوگرم به همراه یک کالسکه تاشو است، در حالی که بار مجاز برای معلولین و افراد ناتوان می تواند تا ۲۰ کیلوگرم اضافی برای ویلچر (بدون باتری) یا سایر وسایل حرکتی باشد.

هزینه اضافه بار

در صورتی که بار شما از میزان مجاز بیشتر شود، مشمول نرخ اضافه بار هواپیما خواهید شد. این هزینه بر اساس هر کیلوگرم اضافی محاسبه می شود و معمولاً معادل یک درصد قیمت بلیط در همان مسیر است. برای مثال، هزینه اضافه بار ترکیش ایرلاین برای هر کیلوگرم اضافی، بر اساس مسیر و کلاس پروازی شما متغیر است. برای جلوگیری از تأخیر، توصیه می شود در صورت داشتن اضافه بار، حداقل نیم ساعت زودتر در فرودگاه حاضر شوید.

دانستن مقررات حمل بار و برنامه ریزی دقیق برای بستن چمدان، کلید اصلی سفری ایمن، راحت و بدون استرس است.

نتیجه گیری

آشنایی کامل با وسایلی که نباید با خودتان به سفر ببرید، یک گام اساسی برای تجربه سفری ایمن و لذت بخش است. شناخت دقیق محدودیت ها و مقررات مربوط به حمل بار در کابین و قسمت بار هواپیما، چه در پروازهای داخلی و چه بین المللی، از بروز مشکلات غیرمنتظره در فرودگاه ها، توقیف اقلام، یا حتی جریمه های سنگین جلوگیری می کند. هرچند ممکن است این قوانین گاهی پیچیده به نظر برسند، اما با برنامه ریزی دقیق و مطالعه راهنماهای معتبر، می توانید سفری بی دغدغه داشته باشید.

در پایان، توصیه می شود همواره قبل از هر پرواز، وب سایت رسمی ایرلاین خود و همچنین مراجع قانونی مربوط به گمرک کشور مقصد را برای آگاهی از آخرین به روزرسانی ها و جزئیات دقیق قوانین حمل بار بررسی کنید. این اقدام ساده، می تواند تفاوت بزرگی در کیفیت سفر شما ایجاد کند و اطمینان حاصل کنید که تنها خاطرات خوش را با خود به همراه می برید.