مقاله jcr چیست

مقاله JCR به مقاله‌ای اطلاق می‌شود که در یکی از مجلات علمی معتبر و باکیفیت نمایه شده در پایگاه داده Journal Citation Reports (JCR) به چاپ رسیده باشد. این مجلات توسط داوران متخصص و حرفه‌ای ارزیابی می‌شوند و مقالات پذیرفته شده در آن‌ها از کیفیت علمی بالایی برخوردارند.

در ادامه این مقاله به بررسی جامع پایگاه JCR اهداف آن شاخص‌های ارزیابی ژورنال‌ها در این پایگاه و اهمیت انتشار مقاله در مجلات آن می‌پردازیم.

آشنایی با Journal Citation Reports

پایگاه Journal Citation Reports که به اختصار JCR نامیده می‌شود یک ابزار تحلیلی و ارزیابی معتبر برای نشریات علمی در سراسر جهان است. این پایگاه توسط موسسه Clarivate Analytics (که پیش‌تر بخشی از تامسون رویترز بود و ریشه در Institute for Scientific Information یا ISI دارد) ارائه می‌شود و داده‌های استنادی و آمارهای مختلفی را در مورد مجلات نمایه شده در مجموعه هسته وب آو ساینس (Web of Science Core Collection) به‌ویژه در نمایه‌های Science Citation Index Expanded (SCIE) و Social Sciences Sciences Citation Index (SSCI) فراهم می‌آورد. هدف اصلی JCR ارائه یک دیدگاه مبتنی بر داده برای مقایسه ارزیابی و انتخاب ژورنال‌های علمی است. این پایگاه با جمع‌آوری و تحلیل میلیون‌ها استناد بین مقالات علمی شاخص‌های متنوعی را محاسبه می‌کند که بازتاب‌دهنده میزان تاثیرگذاری و جایگاه هر نشریه در حوزه موضوعی خود هستند. استفاده‌کنندگان اصلی از این پایگاه شامل پژوهشگران کتابداران ناشران و موسسات دانشگاهی هستند که از اطلاعات آن برای تصمیم‌گیری‌های مرتبط با انتشار دسترسی به منابع و مدیریت مجموعه‌های علمی استفاده می‌کنند.

هدف از ایجاد پایگاه JCR

هدف اصلی از راه‌اندازی و توسعه پایگاه Journal Citation Reports فراهم آوردن ابزاری کمی و عینی برای ارزیابی و مقایسه مجلات علمی بوده است. در دنیای رو به رشد انتشارات علمی نیاز به معیارهایی برای سنجش اعتبار تاثیرگذاری و کیفیت نشریات احساس می‌شد. JCR با ارائه داده‌های استنادی شفاف به پژوهشگران کمک می‌کند تا مجلات مناسب برای انتشار یافته‌های خود را شناسایی کنند به کتابداران در مدیریت و توسعه مجموعه‌های کتابخانه‌ای یاری می‌رساند و به ناشران امکان می‌دهد تا عملکرد نشریات خود را پایش کرده و استراتژی‌های مناسب برای بهبود جایگاه آن‌ها اتخاذ کنند. این پایگاه با ارائه شاخص‌هایی مانند ضریب تاثیر (Impact Factor) چارک‌ها (Quartiles) و شاخص Eigenfactor تصویری از میزان نفوذ و ارتباط یک مجله در شبکه جهانی دانش فراهم می‌آورد. در واقع JCR به مثابه یک پایگاه داده آماری عمل می‌کند که با تحلیل الگوهای استنادی بینش‌های ارزشمندی را در مورد جایگاه و اهمیت نسبی ژورنال‌ها در اختیار جامعه علمی قرار می‌دهد و شفافیت بیشتری را در فرآیند ارزیابی و انتخاب نشریات ایجاد می‌نماید.

شاخص های کلیدی ارزیابی در JCR

پایگاه Journal Citation Reports برای ارزیابی و رتبه‌بندی مجلات علمی از چندین شاخص کلیدی استفاده می‌کند که هر یک بعد خاصی از عملکرد و تاثیرگذاری نشریه را منعکس می‌کنند. این شاخص‌ها به کاربران اجازه می‌دهند تا فراتر از یک عدد واحد نگاه جامع‌تری به جایگاه یک ژورنال در حوزه موضوعی خود داشته باشند. مهم‌ترین و شناخته‌شده‌ترین این شاخص‌ها ضریب تاثیر (Impact Factor) است که به طور گسترده‌ای به عنوان معیاری برای سنجش میانگین تعداد استنادهای دریافتی مقالات یک مجله در یک دوره زمانی مشخص مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال JCR شاخص‌های دیگری نیز ارائه می‌دهد که محدودیت‌های ضریب تاثیر را پوشش داده یا دیدگاه‌های متفاوتی ارائه می‌کنند. از جمله این شاخص‌ها می‌توان به چارک‌های ژورنال (Journal Quartiles) اشاره کرد که جایگاه نسبی یک مجله را در مقایسه با سایر مجلات در همان رشته موضوعی نشان می‌دهند و همچنین شاخص Eigenfactor Score که با روشی پیچیده‌تر و با در نظر گرفتن وزن استنادها از مجلات معتبرتر میزان کلی نفوذ یک ژورنال را در شبکه استنادی می‌سنجد. آشنایی با این شاخص‌ها برای درک صحیح ارزش و اعتبار یک ژورنال در JCR ضروری است.

ضریب تاثیر Impact Factor چیست

ضریب تاثیر یا Impact Factor (IF) شناخته‌شده‌ترین و پرکاربردترین شاخص ارائه شده در پایگاه JCR است. این شاخص به عنوان معیاری برای سنجش میانگین تعداد استنادهایی که مقالات منتشر شده در یک مجله در طول دو سال قبل از سال مورد گزارش دریافت کرده‌اند تعریف می‌شود. به عبارت ساده‌تر ایمپکت فاکتور نشان می‌دهد که به طور متوسط هر مقاله منتشر شده در یک ژورنال در دو سال گذشته چند بار در سال مورد بررسی (سال جاری گزارش JCR) توسط مقالات دیگر مورد استناد قرار گرفته است. ایمپکت فاکتور به طور گسترده‌ای به عنوان معیاری برای سنجش اعتبار پرستیژ و میزان تاثیرگذاری یک مجله در حوزه تخصصی خود در نظر گرفته می‌شود هرچند که استفاده از آن به تنهایی و بدون در نظر گرفتن سایر شاخص‌ها یا ویژگی‌های خاص هر رشته علمی می‌تواند گمراه‌کننده باشد. این شاخص برای اولین بار توسط یوجین گارفیلد بنیانگذار ISI معرفی شد و از آن زمان به یکی از معیارهای اصلی در ارزیابی مجلات تبدیل شده است.

نحوه محاسبه ایمپکت فاکتور

محاسبه ضریب تاثیر (Impact Factor) بر اساس یک فرمول مشخص در پایگاه JCR انجام می‌شود. برای محاسبه ایمپکت فاکتور یک مجله در سال Y تعداد کل استنادهایی که در سال Y به مقالات منتشر شده در همان مجله در سال‌های Y-1 و Y-2 صورت گرفته است شمارش می‌شود. این عدد در صورت کسر قرار می‌گیرد. مخرج کسر نیز تعداد کل مقالات “قابل استناد” (مانند مقالات پژوهشی اصلی و مقالات مروری) است که در همان مجله در سال‌های Y-1 و Y-2 منتشر شده‌اند. سپس عدد صورت کسر بر عدد مخرج کسر تقسیم می‌شود تا ضریب تاثیر برای سال Y به دست آید. به عنوان مثال برای محاسبه ایمپکت فاکتور یک مجله در سال 2023 تعداد استنادهای دریافتی در سال 2023 به مقالات منتشر شده در سال‌های 2021 و 2022 در آن مجله بر تعداد کل مقالات قابل استناد منتشر شده در همان مجله در سال‌های 2021 و 2022 تقسیم می‌شود. این روش محاسبه یک میانگین استنادی را برای مقالات جدیدتر مجله فراهم می‌آورد.

مفهوم چارک های ژورنال در JCR

چارک‌های ژورنال (Journal Quartiles) یکی دیگر از شاخص‌های مهم در پایگاه JCR هستند که برای ارائه یک دیدگاه نسبی از جایگاه یک مجله در مقایسه با سایر مجلات در همان حوزه موضوعی استفاده می‌شوند. برای تعیین چارک‌ها ابتدا مجلات در هر یک از دسته‌بندی‌های موضوعی مشخص شده در JCR بر اساس ضریب تاثیر (یا گاهی شاخص‌های دیگر مانند JIF Percentile) از بالاترین به پایین‌ترین رتبه‌بندی می‌شوند. سپس این لیست رتبه‌بندی شده به چهار بخش مساوی تقسیم می‌شود که هر بخش یک چارک را تشکیل می‌دهد. چارک اول (Q1) شامل 25 درصد بالایی مجلات در آن رشته است که بالاترین ضریب تاثیر را دارند. چارک دوم (Q2) شامل 25 درصد بعدی (از 25 تا 50 درصد) چارک سوم (Q3) شامل 25 درصد بعدی (از 50 تا 75 درصد) و چارک چهارم (Q4) شامل 25 درصد پایینی مجلات در آن رشته موضوعی است. چارک‌ها ابزار مفیدی برای درک بهتر جایگاه یک مجله هستند؛ زیرا ضریب تاثیر مطلق یک عدد است اما چارک نشان می‌دهد که آن عدد در مقایسه با عملکرد سایر مجلات در همان زمینه تخصصی چقدر خوب یا ضعیف است.

شاخص Eigenfactor Score در JCR

شاخص Eigenfactor Score یکی دیگر از معیارهای ارائه شده در پایگاه JCR است که رویکرد متفاوتی نسبت به ضریب تاثیر برای سنجش نفوذ یک ژورنال ارائه می‌دهد. این شاخص بر اساس ساختار کامل شبکه استنادی بین مجلات محاسبه می‌شود و مانند الگوریتم پیج‌رنک گوگل عمل می‌کند؛ به این معنی که استنادهای دریافتی از مجلات پرنفوذتر و با Eigenfactor Score بالاتر وزن بیشتری نسبت به استنادهای دریافتی از مجلات کم‌نفوذتر دارند. علاوه بر این شاخص Eigenfactor Score برخلاف ضریب تاثیر استنادهای خودکار (Self-citations) را از فرآیند محاسبه حذف می‌کند. این شاخص نشان‌دهنده میزان کلی نفوذ یک مجله در کل شبکه علمی است و به عنوان معیاری برای سنجش “ارزش” کلی محتوای منتشر شده در آن ژورنال در نظر گرفته می‌شود. یک شاخص مرتبط دیگر نیز Article Influence Score نام دارد که میانگین نفوذ هر مقاله منتشر شده در یک مجله را بر اساس Eigenfactor Score آن مجله می‌سنجد. Eigenfactor Score یک ابزار مکمل برای ضریب تاثیر است و می‌تواند دیدگاه جامع‌تری از جایگاه یک مجله در اکوسیستم انتشارات علمی ارائه دهد.

چرا چاپ مقاله در ژورنال های JCR اهمیت دارد

انتشار مقاله در ژورنال‌های نمایه شده در پایگاه JCR از جهات مختلفی برای پژوهشگران و جامعه علمی حائز اهمیت است. اولاً این ژورنال‌ها به دلیل فرآیند داوری دقیق و استانداردهای بالای علمی به عنوان نشریات معتبر و باکیفیت شناخته می‌شوند. چاپ مقاله در چنین مجلاتی به معنی تایید کیفیت و اهمیت کار پژوهشی توسط متخصصان آن حوزه است. دوماً ژورنال‌های JCR معمولاً دارای مخاطبان گسترده‌تری در سطح بین‌المللی هستند. انتشار در آن‌ها visibility (قابلیت دیده شدن) مقاله را به شدت افزایش می‌دهد و شانس بیشتری برای خوانده شدن و استناد شدن توسط سایر پژوهشگران فراهم می‌کند. سوماً داشتن مقاله در ژورنال‌های JCR به طور فزاینده‌ای به یک معیار مهم در ارزیابی عملکرد آکادمیک پژوهشگران در بسیاری از دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی تبدیل شده است و در تصمیم‌گیری‌ها برای استخدام ارتقای شغلی و تخصیص گرنت‌های پژوهشی نقش ایفا می‌کند. بنابراین هدف‌گذاری برای انتشار در این ژورنال‌ها نه تنها به انتشار گسترده‌تر یافته‌های علمی کمک می‌کند بلکه برای پیشرفت حرفه‌ای پژوهشگر نیز اهمیت بسزایی دارد.

مزایای داشتن مقاله منتشر شده در JCR

داشتن مقاله منتشر شده در یکی از ژورنال‌های نمایه شده در JCR مزایای ملموسی برای پژوهشگر به همراه دارد که فراتر از صرفاً انتشار یک مقاله است. یکی از اصلی‌ترین مزایا افزایش اعتبار و شهرت علمی پژوهشگر در جامعه دانشگاهی است. چاپ مقاله در مجلات معتبر JCR نشان‌دهنده توانایی پژوهشگر در انجام تحقیقات باکیفیت و انتشار آن در سطح بین‌المللی است. این امر می‌تواند منجر به افزایش فرصت‌های همکاری با سایر پژوهشگران برجسته و مشارکت در پروژه‌های تحقیقاتی بزرگتر شود. همچنین مقالاتی که در ژورنال‌های JCR منتشر می‌شوند به دلیل دسترسی وسیع‌تر و اعتبار مجله شانس بالاتری برای دریافت استناد دارند. تعداد استنادها نیز یکی دیگر از معیارهای مهم در ارزیابی عملکرد پژوهشگران (مانند محاسبه شاخص H-index) محسوب می‌شود. علاوه بر این در بسیاری از کشورها و موسسات داشتن سابقه انتشار در ژورنال‌های JCR یک پیش‌نیاز یا امتیاز مهم برای اخذ پذیرش در مقاطع تحصیلات تکمیلی دریافت بورسیه‌های تحصیلی استخدام در دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی و ارتقای مرتبه علمی است. در نهایت انتشار در این ژورنال‌ها می‌تواند به پژوهشگر کمک کند تا یافته‌های خود را به مخاطبان گسترده‌تری در سراسر جهان معرفی کرده و تاثیرگذاری بیشتری در حوزه تخصصی خود داشته باشد.

تفاوت پایگاه JCR با ISI

برای درک تفاوت بین JCR و ISI لازم است به تاریخچه و تکامل این مفاهیم نگاهی بیندازیم. ISI یا Institute for Scientific Information موسسه‌ای بود که در سال 1960 توسط یوجین گارفیلد تاسیس شد و پیشگام در زمینه نمایه‌سازی استنادی و تحلیل انتشارات علمی بود. ISI پایگاه‌های داده‌ای مانند Science Citation Index (SCI) را ایجاد کرد که اساس نمایه‌سازی استنادی را بنا نهاد. در سال 1992 ISI توسط شرکت Thomson Scientific & Healthcare خریداری شد و بعدها بخشی از Thomson Reuters گردید. در این دوره بود که پایگاه Journal Citation Reports (JCR) به عنوان یک محصول جداگانه و تحلیلی بر پایه داده‌های استنادی جمع‌آوری شده در نمایه‌های اصلی وب آو ساینس (که خود تکامل یافته نمایه‌های ISI بودند) توسعه یافت و ارائه شد. بنابراین ISI نام موسسه‌ای بود که نمایه‌سازی استنادی را آغاز کرد در حالی که JCR یک پایگاه داده تحلیلی است که توسط نهادی (ابتدا تامسون رویترز سپس کلاریویت آنالیتیکس) که مالک دارایی‌های ISI شده بود ارائه می‌شود. امروزه عبارت “ISI” اغلب به صورت عامیانه برای اشاره به مجلات نمایه شده در مجموعه هسته وب آو ساینس به کار می‌رود اما از نظر فنی JCR پایگاه داده‌ای است که داده‌های استنادی و شاخص‌های این مجلات را ارائه می‌دهد و نهاد مسئول آن Clarivate Analytics است.

تفاوت JCR با پایگاه Scopus

پایگاه JCR و پایگاه Scopus هر دو ابزارهای مهمی برای نمایه‌سازی استنادی و ارزیابی مجلات علمی هستند اما تفاوت‌های کلیدی در پوشش منابع داده و شاخص‌های مورد استفاده دارند. Scopus یک پایگاه داده بزرگ استنادی و چکیده‌نامه است که توسط انتشارات Elsevier ارائه می‌شود. در حالی که JCR بر اساس مجلات نمایه شده در مجموعه هسته وب آو ساینس (عمدتاً SCIE و SSCI) تمرکز دارد Scopus پوشش گسترده‌تری از مجلات را شامل می‌شود از جمله تعداد بیشتری از مجلات در حوزه علوم اجتماعی هنر و علوم انسانی و همچنین نشریات غیر انگلیسی‌زبان و منطقه‌ای. داده‌های مورد استفاده در JCR منحصراً از نمایه‌های وب آو ساینس می‌آید در حالی که Scopus از فرآیند نمایه‌سازی مستقل خود استفاده می‌کند. علاوه بر این شاخص‌های ارزیابی در این دو پایگاه متفاوت هستند. JCR از شاخص‌هایی مانند Impact Factor Eigenfactor Score و Journal Citation Indicator (JCI) استفاده می‌کند در حالی که Scopus شاخص‌هایی مانند SJR (SCImago Journal Rank) و SNIP (Source Normalized Impact per Paper) را ارائه می‌دهد. هر دو پایگاه نقاط قوت خود را دارند و انتخاب بین آن‌ها بستگی به نیاز کاربر و حوزه موضوعی مورد نظر دارد. جدول زیر برخی از تفاوت‌های کلیدی را نشان می‌دهد:

ویژگی	JCR (Journal Citation Reports)	Scopus
ارائه دهنده	Clarivate Analytics	Elsevier
منبع داده	مجموعه هسته وب آو ساینس (SCIE, SSCI)	پایگاه داده استنادی مستقل Scopus
پوشش موضوعی	تمرکز قوی‌تر بر علوم پایه پزشکی و مهندسی علوم اجتماعی	پوشش گسترده‌تر شامل هنر علوم انسانی علوم اجتماعی علوم پایه پزشکی
تعداد مجلات	کمتر نسبت به Scopus (اما با تمرکز بر هسته اصلی)	بیشتر نسبت به JCR
شاخص‌های کلیدی	Impact Factor (IF), Eigenfactor Score, JCI, Quartiles	SJR (SCImago Journal Rank), SNIP (Source Normalized Impact per Paper), CiteScore, Quartiles
تمرکز بر	ارزیابی و مقایسه مجلات بر اساس استنادهای Web of Science	پوشش گسترده و ارائه شاخص‌های متنوع برای ارزیابی

معیارهای پذیرش و حفظ ژورنال در فهرست JCR

پذیرش یک ژورنال در فهرست مجلات نمایه شده در مجموعه هسته وب آو ساینس (که مبنای پایگاه JCR است) و حفظ جایگاه آن فرآیندی دقیق و مستمر است که توسط تیم سردبیری Clarivate Analytics انجام می‌شود. این فرآیند بر اساس مجموعه‌ای از معیارهای کیفی و کمی صورت می‌گیرد. معیارهای کیفی شامل ارزیابی دقیق محتوای سردبیری ژورنال است؛ از جمله کیفیت و اهمیت مقالات منتشر شده اعتبار و تنوع جغرافیایی اعضای هیئت تحریریه کیفیت فرآیند داوری همتا (Peer Review) و رعایت اصول اخلاقی در انتشار. معیارهای کمی نیز شامل تحلیل داده‌های استنادی است؛ مانند تعداد استنادهای دریافتی الگوی استنادی مجله در مقایسه با سایر مجلات در همان حوزه و ارتباط آن با هسته اصلی ادبیات علمی رشته مربوطه. علاوه بر این استانداردهای انتشار مانند منظم بودن انتشار فرمت‌بندی مناسب وجود چکیده‌ها و عنوان‌های انگلیسی و دسترسی آسان به اطلاعات تماس ناشر نیز مورد ارزیابی قرار می‌گیرند. ژورنال‌های پذیرفته شده به طور مستمر پایش می‌شوند و در صورتی که کیفیت یا استانداردهای آن‌ها کاهش یابد یا مشکلات اخلاقی در آن‌ها مشاهده شود ممکن است از فهرست مجموعه هسته وب آو ساینس و در نتیجه از پوشش JCR حذف شوند. این فرآیند تضمین می‌کند که JCR شامل مجلاتی است که از نظر علمی فعال باکیفیت و تاثیرگذار هستند.

راهنمای یافتن ژورنال های JCR معتبر

برای یافتن ژورنال‌های معتبر نمایه شده در پایگاه JCR که برای انتشار مقاله شما مناسب باشند می‌توانید از خود پایگاه JCR استفاده کنید. دسترسی به این پایگاه معمولاً از طریق اشتراک‌های سازمانی دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی فراهم می‌شود. پس از ورود به پایگاه JCR (که اغلب در پلتفرم InCites قرار دارد) می‌توانید از روش‌های مختلفی برای جستجو و فیلتر کردن ژورنال‌ها استفاده کنید. می‌توانید بر اساس نام کامل ژورنال شماره استاندارد بین‌المللی پیایند (ISSN) ناشر یا دسته‌بندی موضوعی جستجو کنید. یکی از روش‌های موثر مرور ژورنال‌ها بر اساس دسته‌بندی موضوعی مرتبط با حوزه پژوهش شماست. JCR ژورنال‌ها را در دسته‌بندی‌های تخصصی مختلفی طبقه‌بندی کرده و شاخص‌های آن‌ها را در هر دسته‌بندی نمایش می‌دهد. می‌توانید ژورنال‌ها را بر اساس ضریب تاثیر چارک یا سایر شاخص‌ها مرتب‌سازی کنید تا معتبرترین یا پرنفوذترین ژورنال‌ها در رشته خود را بیابید. هنگام انتخاب ژورنال علاوه بر شاخص‌های کمی به دامنه موضوعی (Scope) ژورنال مخاطبان آن و نوع مقالاتی که منتشر می‌کند نیز توجه کنید تا از تناسب مقاله خود با ژورنال اطمینان حاصل کنید. همچنین بررسی وب‌سایت رسمی ژورنال برای کسب اطلاعات دقیق در مورد فرآیند ارسال هزینه‌ها و سیاست‌های دسترسی آزاد ضروری است.

مراحل ارسال و پذیرش مقاله در ژورنال های JCR

فرآیند ارسال و پذیرش مقاله در ژورنال‌های نمایه شده در JCR معمولاً شامل چندین مرحله استاندارد است هرچند که ممکن است جزئیات در مجلات مختلف کمی متفاوت باشد. اولین گام پس از اتمام پژوهش و نگارش مقاله انتخاب ژورنال مناسب است که دامنه موضوعی آن با مقاله شما همخوانی داشته باشد و از نظر اعتبار و شاخص‌ها در سطح مورد نظر شما باشد (با استفاده از راهنمای بخش قبلی). سپس باید مقاله خود را با دقت بر اساس “دستورالعمل‌های نگارش برای نویسندگان” (Guide for Authors) آن ژورنال خاص آماده کنید. این دستورالعمل‌ها شامل جزئیات فرمت‌بندی ساختار مقاله سبک رفرنس‌دهی نحوه ارائه اشکال و جداول و سایر الزامات است. پس از آماده‌سازی مقاله از طریق سیستم ارسال آنلاین ژورنال (معمولاً بر پایه پلتفرم‌های ناشران بزرگ) ارسال می‌شود. در مرحله بعد سردبیر ژورنال یک بررسی اولیه (Editorial Check) انجام می‌دهد تا از تناسب موضوعی و رعایت حداقل استانداردها اطمینان حاصل کند. در صورت تایید اولیه مقاله برای داوری همتا (Peer Review) به چندین متخصص در زمینه مربوطه ارسال می‌شود. داوران مقاله را از نظر کیفیت علمی اصالت روش‌شناسی و نگارش بررسی کرده و پیشنهاد خود را به سردبیر ارائه می‌دهند. بر اساس نظرات داوران سردبیر تصمیم نهایی را اعلام می‌کند که می‌تواند پذیرش (با یا بدون ویرایش) نیاز به بازنگری (جزئی یا کلی) یا رد مقاله باشد. در صورت نیاز به بازنگری نویسندگان باید تغییرات لازم را اعمال کرده و نسخه اصلاح شده را مجدداً ارسال کنند. پس از پذیرش نهایی مقاله وارد مراحل ویراستاری و آماده‌سازی برای انتشار می‌شود.

هزینه های مرتبط با چاپ مقاله در JCR

هزینه‌های مرتبط با چاپ مقاله در ژورنال‌های نمایه شده در JCR می‌تواند بسیار متغیر باشد و به مدل دسترسی ژورنال (سنتی یا دسترسی آزاد) و سیاست‌های ناشر بستگی دارد. در مدل انتشار سنتی (Subscription Model) معمولاً نویسندگان هزینه‌ای برای چاپ مقاله پرداخت نمی‌کنند. درآمد ژورنال در این مدل از طریق فروش اشتراک به کتابخانه‌ها و موسسات تامین می‌شود و دسترسی به مقالات برای خوانندگان مستلزم داشتن اشتراک است. اما در مدل دسترسی آزاد (Open Access – OA) دسترسی به مقالات برای خوانندگان رایگان است و هزینه‌های انتشار توسط نویسندگان یا موسسات آن‌ها از طریق پرداخت “هزینه پردازش مقاله” یا APC (Article Processing Charge) تامین می‌شود. میزان APC می‌تواند از چند صد دلار تا چندین هزار دلار یا یورو متغیر باشد و به اعتبار ناشر و حوزه موضوعی ژورنال بستگی دارد. برخی ژورنال‌ها نیز ممکن است مدل هیبریدی (Hybrid) داشته باشند که در آن نویسنده می‌تواند انتخاب کند مقاله به صورت سنتی (بدون APC) یا به صورت دسترسی آزاد (با پرداخت APC) منتشر شود. علاوه بر APC ممکن است برخی ژورنال‌ها هزینه‌های اضافی کوچکی برای مواردی مانند چاپ رنگی صفحات اضافی یا ارسال سریع داوری دریافت کنند هرچند این موارد کمتر رایج شده‌اند. بسیار مهم است که نویسندگان قبل از ارسال مقاله بخش “اطلاعات برای نویسندگان” در وب‌سایت ژورنال مورد نظر را به دقت مطالعه کنند تا از وجود یا عدم وجود هزینه‌های انتشار و میزان آن‌ها مطلع شوند.

انواع محتوا و مقالات قابل انتشار در ژورنال JCR

ژورنال‌های نمایه شده در JCR طیف متنوعی از محتواهای علمی را منتشر می‌کنند اما همه انواع محتوا به یک شکل در محاسبات شاخص‌های اصلی مانند ضریب تاثیر در نظر گرفته نمی‌شوند. انواع اصلی مقالاتی که معمولاً در این ژورنال‌ها منتشر شده و به عنوان “اقلام قابل استناد” در محاسبات Impact Factor به حساب می‌آیند شامل مقالات پژوهشی اصلی (Original Research Articles) و مقالات مروری (Review Articles) هستند. مقالات پژوهشی اصلی نتایج تحقیقات جدید و نوآورانه را گزارش می‌دهند در حالی که مقالات مروری به تحلیل و سنتز جامع ادبیات موجود در یک حوزه خاص می‌پردازند و بینش‌های جدیدی ارائه می‌دهند. علاوه بر این‌ها برخی ژورنال‌ها ممکن است انواع دیگری از محتوا مانند Short Communications (گزارش‌های کوتاه از یافته‌های مهم) Case Studies (مطالعات موردی) Editorials (سرمقاله‌ها) Letters to the Editor (نامه‌ها به سردبیر) و Correction (اصلاحیه‌ها) را نیز منتشر کنند. با این حال بسیاری از این موارد ثانویه (مانند سرمقاله‌ها یا نامه‌ها) معمولاً در مخرج کسر محاسبه ضریب تاثیر به عنوان “اقلام قابل استناد” شمارش نمی‌شوند هرچند ممکن است در صورت کسر (تعداد استنادهای دریافتی) لحاظ شوند. بنابراین هنگام هدف‌گذاری برای انتشار در یک ژورنال JCR مهم است که نوع مقاله شما با تمرکز اصلی ژورنال و انواعی از مقالات که به طور کامل در فرآیندهای ارزیابی JCR لحاظ می‌شوند مطابقت داشته باشد.

ضریب تاثیر خوب برای یک ژورنال چقدر است؟

ضریب تاثیر “خوب” کاملاً نسبی است و به حوزه موضوعی ژورنال بستگی دارد. یک ژورنال در حوزه پزشکی ممکن است ضریب تاثیر بالای 10 داشته باشد در حالی که در برخی رشته‌های علوم اجتماعی ضریب تاثیر 2 یا 3 نیز بسیار خوب محسوب شود. بهترین روش مقایسه ضریب تاثیر یک ژورنال با سایر ژورنال‌ها در همان دسته‌بندی موضوعی در پایگاه JCR و بررسی چارک (Quartile) آن است؛ ژورنال‌های Q1 معمولاً بالاترین ضریب تاثیر را در رشته خود دارند.

چگونه بفهمیم یک ژورنال در JCR نمایه شده است؟

دقیق‌ترین راه برای بررسی نمایه‌سازی یک ژورنال در JCR مراجعه به پایگاه داده رسمی Journal Citation Reports است که معمولاً از طریق اشتراک دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقاتی قابل دسترسی است. در این پایگاه می‌توانید نام یا ISSN ژورنال را جستجو کنید. وب‌سایت رسمی ژورنال نیز معمولاً اطلاعات مربوط به نمایه‌سازی خود در JCR را ذکر می‌کند اما برای اطمینان کامل بررسی مستقیم در پایگاه JCR توصیه می‌شود.

آیا ISI و JCR دقیقا یکی هستند؟

خیر دقیقاً یکی نیستند. ISI (Institute for Scientific Information) موسسه‌ای بود که نمایه‌سازی استنادی را آغاز کرد. JCR (Journal Citation Reports) یک پایگاه داده تحلیلی است که توسط نهادی (Clarivate Analytics) که دارایی‌های ISI را در اختیار گرفت ارائه می‌شود و بر پایه داده‌های استنادی جمع‌آوری شده در مجموعه هسته وب آو ساینس (تکامل یافته نمایه‌های ISI) بنا شده است. عبارت ISI گاهی به صورت عامیانه برای اشاره به مجلات وب آو ساینس استفاده می‌شود اما JCR محصولی مشخص برای ارزیابی این مجلات است.

JCR هر چند وقت یکبار به روز رسانی می شود؟

پایگاه داده Journal Citation Reports (JCR) و شاخص‌های اصلی آن از جمله ضریب تاثیر (Impact Factor) به صورت سالانه به روز رسانی و منتشر می‌شوند. این به‌روزرسانی معمولاً در اواخر ماه ژوئن یا اوایل ماه جولای هر سال صورت می‌گیرد و شامل داده‌های استنادی سال قبل است. بنابراین اطلاعات JCR یک دیدگاه سالانه از عملکرد استنادی مجلات ارائه می‌دهد.

آیا تمام مقالات چاپ شده در ژورنال JCR مقاله JCR نامیده می شوند؟

عبارت “مقاله JCR” به صورت عامیانه برای اشاره به مقالاتی استفاده می‌شود که در مجلات نمایه شده در پایگاه JCR منتشر شده‌اند. با این حال این یک اصطلاح رسمی در خود پایگاه JCR نیست. JCR پایگاهی برای ارزیابی و ارائه شاخص‌های ژورنال‌ها است نه مقالات فردی. اگرچه مقالات منتشر شده در این ژورنال‌ها معمولاً دارای کیفیت بالایی هستند و به آن‌ها اعتبار می‌بخشد اما JCR مستقیماً مقالات را ارزیابی نمی‌کند بلکه مجلات را بر اساس استنادهای مقالاتشان می‌سنجد.