داریوش مهرجویی را باید معادل تخت جمشید بدانیم

آفتاب نیوز :

به نقل از روابط عمومی موزه سینما در بخش نخست این مراسم دومین پادکست رادیو موزه سینما به صورت حضوری و زنده توسط مژگان اصغری و رضا آفتابی اجرا شد. در بخش های مختلف و متنوع این پادکست تصویری فراز هایی از زندگی شخصی و حرفه ای مرحوم داریوش مهرجویی در حوزه هنر ادبیات و فلسفه مورد اشاره قرار گرفت.

پس از آن مهرداد غفارزاده نویسنده و فیلمساز با علیرضا زرین دست فیلمبردار پیشکسوت سینمای ایران درباره تجربه همکاری و همچنین ویژگی های سینمای داریوش مهرجویی به گفتگو نشست.

مهرداد غفارزاده گفت: در این بخش در خدمت علیرضا زرین دست فیلمبردار با سابقه و مطرح سینمای ایران هستیم شخصیتی که در تاریخ سینمای ایران برای همیشه ماندگار خواهد بود. باید گفت تولید فیلم های خوب و شاهکار بخشی از ذات برخی فیلمسازان نظیر زنده یاد مهرجویی و عیاری به شمار می رود.

در ادامه علیرضا زرین دست فیلمبردار شناخته شده سینمای ایران درباره مهرجویی گفت: داریوش مهرجویی دارای نگاهی بسیار گسترده بود و این موضوع تنها محدود به یک زاویه نبود چراکه او ابعاد مختلف زندگی را رصد کرده و آن را در آثار خود منعکس می کرد. به خاطر دارم زمانی که او فیلمنامه «پری» را در اختیار من قرار داد نکاتی را در آن کشف کردم و به مهرجویی اعلام کردم که این نکات می تواند به شکل برجسته تری وارد جهان فیلم شود. او با این ایده موافقت کرد و به من گفت برای انجام ایده های مطرح شده نیاز دارد تا در حدود پانزده روز آغاز فیلمبرداری «پری» با تاخیر همراه شود.

وی افزود: زمانی که این فیلم ساخته شد نسبت به آنچه در فیلمنامه وجود داشت با اثر بهتری مواجه شدیم. در فیلمسازی روند به این صورت است که در ابتدا باید یک فیلم را هدایت کرد و در ادامه شرایط به گونه ای تغییر می کند که فیلم هدایت شما را برعهده می گیرد.

زرین دست با بیان اینکه «پری» دارای یک ساختار دشوار و به خصوص بود خاطرنشان کرد: در این فیلم دختر قصه از دنیای ساده خود خارج می شد تا به نقطه ای دست پیدا کند که برای او در حکم نوعی عروج درونی بود و دست یافتن به این عروج کار ساده ای نبود.

قرار بود در اجاره نشین ها و هامون همکاری کنم

در ادامه زرین دست با بیان اینکه «پری» اولین تجربه همکاری مشترک من و داریوش مهرجویی بود ادامه داد: مهرجویی دارای نگاه اندیشمندانه ای نسبت به آینده بود. او در به کارگیری نکات خاص و ظرافت های ویژه از جمله اساتید این حوزه بود. مهرجویی دارای ویژگی هایی بود که می توان او را از جمله مردان کلاسیک و باستانی سینمای ایران دانست. اگر ما به آثار باستانی خود افتخار می کنیم باید بدانیم که این موارد تنها شامل بنا های تاریخی نمی شود بلکه افرادی همچون مهرجویی را نیز باید معادل و همسنگ تخت جمشید بدانیم. او ادبیات فوق العاده ای را به زبان تصویری و ساده وارد سینمای ایران کرد و به همین دلیل آثار او می تواند با طیف های مختلفی از مردم ارتباط برقرار کند.

زرین دست با بیان اینکه برای رسیدن به چنینی ایده هایی به یک ذهن خاص و پویا نیاز است ادامه داد: مهرجویی فردی بسیار منحصر به فرد بود او از موسیقی نقاشی و اصل زندگی شناخت بسیار خوبی داشت و از آنچه که در اطراف او بود حداکثر استفاده را می برد. مهرجویی با نگاه خاص خود موارد ساده ای را تشخیص می داد که هر یک از ما ممکن است به سادگی از آن ها عبور کنیم.

وی با بیان اینکه مهرجویی بسیار اهل مطالعه تحقیق و پژوهش بود گفت: زمانی که مهرجویی وارد ایران شد من از جمله اولین نفراتی بودم که از او استقبال کردم.

من از دوستان نزدیک مرحوم مهرجویی محسوب می شدم و قرار داد فیلم های «هامون» و «اجاره نشین ها» را امضا کرده بودم. اما متاسفانه در آن زمان بنیاد سینمایی فارابی وسایل فیلمبرداری را در اختیار من قرار نداد. این مسائل منجر شد تا آقای محمود کلاری و تورج منصوری که هر یک از فیلمبرداران برجسته سینمای ایران هستند فرصت همکاری با مهرجویی را به دست بیاورند.

مهرجویی سهم عمده ای در بخش های مختلف تاریخ سینمای ایران دارد
زرین دست بیان داشت: آنچه از مهرجویی باقی می ماند میراث درخشانی است که او از خود باقی گذاشته است. البته نباید در مسیر حرفه ای مهرجویی سهم دکتر غلامحسین ساعدی را نادیده بگیریم. در بسیار از آثار او نوشته های درخشان ساعدی نقشی برجسته دارد و مهرجویی توانست از این پتانسیل به خوبی استفاده کند و نتیجه آن به تولید آثار ماندگار و درخشانی منجر شد. مهرجویی سهم عمده ای در بخش های مختلف تاریخ سینمای ایران دارد از جمله موجی که پس از آثار مهرجویی در سینمای ایران به راه افتاد.

این فیلمبردار ادامه داد: مهرجویی فردی رویین تن به شمار می رفت و با سختی های مسیر تولید مقابله می کرد. او کم و بیش درباره هر موضوعی مطلع بود و بی جهت اظهار نظر نمی کرد.

زرین دست با بیان اینکه مهرجویی فردی بذله گو بود و فضایی جذاب در پشت صحنه کار های او جریان داشت افزود: یکی از دلایلی که فیلمسازان مطرح پرکار نیستند این است که آن ها نمی خواهند اثر ضعیفی را تولید کنند. همانطور که می دانید ساخت یک فیلم خوب بسیار کار سخت و دشواری بوده و عملی فرسایشی به شمار می رود.

سه فیلم از ۱۰ فیلم برتر تاریخ سینمای ایران متعلق به مهرجویی است

در ادامه نظام الدین کیایی صدابردار مطرح سینمای ایران درباره زنده یاد مهرجویی گفت: از حضور تعداد زیادی از مشتقان داریوش مهرجویی در این برنامه خوشحالم هستم زیرا اساسا سینما به واسطه تماشاگر است که شکل می گیرد. سه فیلم از ۱۰ فیلم برتر تاریخ سینمای ایران متعلق به داریوش مهرجویی است. زمانی که منتقدین از میان ۱۰ فیلم برتر سینمای ایران ۳ اثر را متعلق به داریوش مهرجویی می دانند یعنی اتفاق بسیار بزرگی صورت گرفته است. او بسیار مرد بزرگ و دوست داشتنی بود. من در سه فیلم آخر مهرجویی به غیر از «لامینور» همراه او بودم و با او زندگی کردم.

وی ادامه داد: مهرجویی و وحیده محمدی فر دارای دختری نوجوان به اسم مونا هستند. این دختر اولین فردی بود که پس از جنایت صورت گرفته وارد منزل شد و شاهد این اتفاق تلخ بود. در سومین شبی که داریوش مهرجویی را از دست داده بودیم یک مراسم بزرگداشت از فعالیت های او در خانه سینما برگزار شد. گله من از سینماگران این است که در آن شب بزرگان سینما همگی به مونا تسلیت گفته و به او اعلام کردند که افراد و بزرگان حاضر در سینما برای او همچون پدر و مادر خواهند بود. گله من این است که از آن شب تاکنون حتی یک نفر از این افراد یا مونا تماس نگرفته تا متوجه احوال و روحیات او شوند.

این صدابردار باسابقه بیان داشت: زمانی که من در ایران حضور نداشتم دوستان نزدیک مهرجویی به من پیام دادند و گفتند او قرار است یکی از متفاوت ترین کار های خود را به پشتوانه شش دهه فعالیت حرفه ای مقابل دوربین ببرد. اگر آن حادثه هولناک اتفاق نمی افتاد چه بسا از او به جای سه فیلم شاهد چهار اثر درمیان ۱۰ اثر موفق سینمای ایران بودیم.

قرار بود در فیلم «نارنجی پوش» مهرجویی بازی کنم

در ادامه عباس یاری کارشناس و منتقد سینما درباره داریوش مهرجویی گفت: قرار بود که من در فیلم «نارنجی پوش» مهرجویی بازی کنم. اثری که بسیاری از منتقدان نسبت به آن بی توجه بودند در حالی که من فکر می کنم یکی از بهترین آثار آقای مهرجویی به شمار می رود. این فیلم به ما یادآور می شود که چه بلایی بر سر طبیعت کشور می آوریم. او نقش یک استاد دانشگاه را در این فیلم برای من نوشته بود اما من در طول چهل و دو سالی که در ماهنامه های «فیلم» و «فیلم امروز» کار کردم با خودم عهد بسته بودم که فعالیت مطبوعاتی را با کار سینمایی تلفیق نکنم و به خود اجازه ندهم تا وارد حریم سینما شوم زیرا کار مطبوعاتی در ایران معمولا نردبانی برای ورود به سایر حوزه ها به شمار می رود.

وی ادامه داد: من میزان ارادت خود را به داریوش مهرجویی توضیح دادم اما از او عذرخواهی کردم و گفتم علاقه ای به بازیگری ندارم. مهرجویی گفت که من نقش استاد دانشگاه را برای تو نوشته ام و زمانی که من ایفای نقش در «نارنجی پوش» را قبول نکردم او این نقش را از فیلمنامه حذف کرد. او فردی بسیار توانمند بود و به انتخاب های خود احترام می گذاشت.

یاری افزود: یکی از کار هایی که در موزه سینما انجام داده بودیم انتخاب بهترین شخصیت های تاریخ سینمای ایران بود و بسیاری از آن ها افرادی بودند که در فیلم های آقای مهرجویی نقش آفرینی کردند. مهرجویی فردی بود که وجوه انسانی شخصیتش بسیار به وجه هنری وجودی او نزدیک بود. او نویسنده ای قابل بود و فیلمسازی به شمار می رفت که جای خالی او پر نخواهد شد.

علیرضا زرین دست نظام الدین کیایی محمدعلی حسین نژاد فخرالدین سیدی عباس یاری غلامرضا آذری فرامرز روشنایی آرمین قدرتی سوگل قلاتیان و … از جمله حاضران بودند.