اتفاقی که برای پیجرها در لبنان افتاد، برای آیفون ها در ایران می افتد؟

تینا مزدکی: رضا تقی پور نماینده تهران در مجلس و وزیر ارتباطات دولت احمدی نژاد در یک برنامه تلویزیونی در پاسخ به مجری که گفته بود “آقای دکتر در بسیاری از تصاویر که از بسیاری از مسئولین مخصوصاً در مجلس شورای اسلامی و در بخش های مختلف عکاسان زیرکی می کنند و از تلفن همراهشان عکس برداری می کنند تلفن همراه خیلی ها برند آیفون هست و این نشان تجاری از راه قانونی وارد کشور نمی شود” گفت:« باید بگوییم که متأسفانه قطعاً این آسیب پذیری ها وجود دارد و جالب هم هست که به صورت علنی  آی او اس یا سیستم عامل این دستگاه ها اصلاً اجازه نصب نرم افزارهای امنیتی را نمی دهند.»

او همچنین در این برنامه گفته بود کسی که گوشی آیفون دارد قطعاً نمی تواند نرم افزار امنیتی بومی را در آن نصب کند و این یعنی که ما کاملاً و بدون هیچ مهار و بدون هیچ حفاظتی  این تجهیزات را در اختیار کمپانی سازنده گذاشتیم به این معنی که هرلحظه امکان دارد اتفاق مشابه آنچه در برای پیجرها در لبنان رخ داد بر روی این ها هم رخ دهد.

در پی گفته های نماینده مجلس که سابقه وزارت در دولت احمدی نژاد را داشته با آرین اقبال کارشناس حوزه فناوری اطلاعات به گفت وگو پرداختیم. این کارشناس گفت:«جای تعجب دارد که فردی که قبلاً وزیر ارتباطات بوده و دکتری حوزه ای را دارد که حوزه فنی است تا این حد مطالب اشتباه منتشر کند. یکی از مسائلی که دراین باره وجود دارد این است که بخشی از انفجارهایی که رخ داده است مربوط به بخش نظامی و اطلاعاتی است من هم گزارش خاصی در مورد آن ندیده ام. بخش دیگر مسئله اما باتری است. واقعیتی که در مورد باتری وجود دارد این است که فرآیند انفجار باتری کند است. به عنوان مثال شما اگر سرچ کنید و در اینترنت گوشی هایی که به خاطر اتفاقات جانبی همچون ضربه به دستگاه یا عملکردهای اشتباه هنگام ساخت ترکیده اند را ببینید متوجه می شوید که این فرآیند به سرعت اتفاق نمی افتد.»

او در مورد مراحل ترکیدن باتری گوشی ها گفت:«گوشی ها قبل از ترکیدن ابتدا به شدت داغ می کنند تا حدی که ممکن است دست افراد بسوزد؛ اتفاقی که برای باتری می افتد این است که اکسید می شود و بعدازآن باد می کند. در این جریان باتری از ضعیف ترین قسمت خود ترک می خورد. این ترک یا مقاوم است که فقط دود کند و آتشی از آن بیرون بزند یا اصلاً مقاوم نیست و درجا متلاشی می شود و آتش می گیرد. درواقع اتفاقی که برای باتری می افتد حریق است نه انفجار. به گفته متخصصانی که در مورد انفجارها نظر دادند به نظر می رسد که نوعی حمله زنجیره تأمین یا supply chain attack صورت گرفته باشد؛ این به این معنا است که خود کارخانه تأمین کنندگان آن یا تحویل دهندگان محصول این کار را کرده اند.»

کدام نرم افزار امنیتی؟

او ادامه داد:«مسئله دیگر گوشی آیفون است. آیفون هم مثل بسیاری از دستگاه هایی که باتری دارند و به اینترنت وصل می شوند؛ باتری دارد و به اینترنت وصل می شود. گوشی های اندروید لپ تاپ ها و هر دستگاه دیگری که افراد دارند هم همین شرایط رادارند. علاوه بر این دستگاه های زیادی وجود دارد که به شکل قاچاق وارد کشور می شود. اپل از اندروید ناامن تر نیست. اگر در سطح عمومی نگاه کنید دستگاه های اندروید اجازه می دهند که هر نرم افزاری از هرکجا نصب شود.در مورد این که او می گوید نمی شود در دستگاه آیفون نرم افزار امنیتی نصب کرد باید گفت تعریف نرم افزار امنیتی خود دچار ابهام است پس اصلاً کدام نرم افزار امنیتی؟ اگر کسی تا حدی جلو برود که دسترسی به باتری گوشی شما پیدا کند دیگر هیچ نرم افزار امنیتی جلوی آن را نمی تواند بگیرد.»

او خاطرنشان کرد که باتری همه گوشی ها مداری امنیتی دارند و بردی بالای آن قرار دارد که دما ولتاژ و آمپر ورودی باتری را اندازه گیری می کند تا باتری دچار حریق نشود و گفت:« آن مدار باید اصطلاحاً بایپس شود (دور زده شود) و این کار بسیار بسیار پیشرفته ای است که احتمال آن شاید زیر یک هزارم درصد هم نباشد. برخلاف اندروید که به واسطه این فیلترینگ استور آن فیلتر شده و می تواند از هر منبع نامشخصی هر نرم افزاری را به عنوان نسخه فیلتر نشده فلان پیام رسان و … دانلود کنند؛ محدودیتی که اپل در نصب نرم افزار دارد و فقط از استور خودش برنامه دریافت می کند باعث می شود که برای کاربر محیط تمیزتری داشته باشد.»

این کارشناس بابیان این موضوع که اپل باید ایرادی داشته باشد که منجر به چنین مشکلاتی شود؛ گفت:« پیدا کردن این ایراد در فضای اپل بسیار کار سختی است. ازآنجایی که اپل اوپن سورس نیست فرایند دسترسی به سخت افزار و نرم افزار آن برای گروه های عادی هکر بسیار غیرممکن است. برای گروه های پیشرفته یا سازمان دهی شده بحث دیگری است اما در کل می توان گفت احتمال پیدا شدن چنین باگی در اپل که این قدر دقیق برای همین هدف خاص سو استفاده شود و بتوانند در ابعاد گسترده یا به صورت انتخاب شده تعدادی گوشی منفجر کنند نزدیک به صفر است. این به این معنا نیست که کلوزسورس بودن اپل خوب است اما حداقل چنین فضایی باعث شده است که این دسترسی وجود نداشته باشد.»

از نماینده مجلس کشور چنین تصوراتی بعید است

او تأکید کرد که چون چنین باگی به سخت افزار نزدیک است اساساً به قدری پیشرفته است که اگر به فرض محال چنین باگی پیدا شود؛ اصلاً نرم افزار امنیتی وجود ندارد و حتی اگر وجود داشته باشد نمی تواند جلوی آن را بگیرد.مگر اینکه منظور آقای تقی پور این باشد که چون اساساً آیفون به شکل قاچاق وارد می شود همان حمله زنجیره تأمین صورت بگیرد. به این صورت که دستگاهی شبیه آیفون به قاچاقچی بدهند قاچاقچی آن را به کشور بیاورد و بفروشد و  چنین اتفاقی بیفتد. از طرفی اگر بخواهند به صورت هدفمند به کسی حمله کنند باید بتوانند کاری کنند که دستگاه از دست قاچاقچی به دست آن فرد برسد. رخ دادن چنین فرآیندی بسیار پیچیده است و  به این راحتی و به صورت طبیعی امکان پذیر نیست و نیاز به دخالت عوامل دیگر دارد. اگر هم بگوییم هر آیفونی که به کشور می آید از این جنس است و یک جمعیت چندمیلیونی بخواهد آسیب پذیر باشد بازهم دور از تصور است و انجام شدن آن منطق را زیر سؤال می برد.»

مسئولان کشور آیفون خود را پس بدهند!

این کارشناس در آخر گفت:« اگر مقامات کشور فکر می کنند آیفون خطرناک است یک مصوبه ای تصویب کنند که مقامات کشور و خانواده هایشان از داشتن این گوشی منع شوند. راه حل آن هم ساده است. ما سیستم رجیستری داریم ازآنجایی که به آیفون اطمینان نیست می توانند از این سیستم استفاده کنند و رجیستر شدن آیفون برای سیم کارت مقاماتی که نیاز است امنیتشان تأمین شود را ممنوع کنند.»

او بابیان این موضوع که با رجیستری می توان این کار را برای مقامات کرد اما برای عموم مردم این مسئله موضوعیت ندارد گفت:« طبیعتاً نگرانی ازاین جهت است که مقامات کشور مخصوصاً آن هایی که مقام بالاتری دارند آسیب نبینند. درنتیجه اگر واقعاً آقای تقی پور نگران موضوع آیفون و وجود آن بین مقامات هستند بهتر است مقامات و خانوادهایشان آیفون نداشته باشند آیفون های خود را پس بدهند و گوشی داخلی بخرند و برای مقامات فقط گوشی های داخلی با نرم افزارهای امنیتی لازم قابل استفاده باشد.»

۵۸۳۲۳