مراسم عزاداری اباعبدالله الحسین (ع) در منطقه «براآن شمالی» اصفهان

هنر برتر اصفهان – لیلا جرکانی: هرسال از ششم تا دهم محرم، طبق آیینی بسیار قدیمی، مراسمی در پنج روستای وجاره، مهدی اباد، باچه، اسپارت و دولاب در منطقه براآن شمالی در سوگ سید و سالار شهیدان برگزار می شود.

اهالی روستا یک روز قبل از میزبانی با همکاری هم در راستای نظافت روستا، مدیریت ترافیک در داخل روستا، حفظ و امنیت و آرامش در سطح کل روستا، مراسم استقبال و بدرقه، قربانی کردن گوسفندان و انتقال گوشت آنها به آشپز، تقسیم کار می کنند؛ تعدادی وظیفه دارند در آشپزخانه کمک به سر آشپز کنند و افرادی هم مسئولیت پذیرایی را برعهده می گیرند تا با کمک یکدیگر به عزادارای همه جانبه و پر از شور حسینی برای سید و سالار شهیدان در ایام محرم بپردازند.

صبح روز نهم محرم در ورودی روستای «اسپارت» علم ها به استقبال هیئت زنجیر زنی که از روستاهای دیگر آمده اند می روند، در اصطلاح مردمی این گونه بیان می شود که «علم ها برای عرض سلام و خوش آمدگویی رفته اند»؛ اولین مقصد گروه زنحیر زنی که مجموع شامل عزاداران چهار روستای باچه، دولاب، مهدی آباد، پس از ورود به روستا، سمت خانه ای است که از سال گذشته تا نهم محرم امسال یکی از اعضای خانواده خود را از دست داده و امکان حضور در مراسم عزاداری اباعبدالله را ندارند؛ دسته عزدارای در این منزل توفق کرده، مصیبت خوانده و عزاداری می کنند و از طرف خانواده مرحوم پذیرایی می شوند.

دسته زنجیرزنان سپس راهی مسجد و حسینیه روستا می شوند و در مسیر به عزاداری می پردازند و مردم نیز به این دسته می پیوندند؛ در مسجد نیز بار دیگر سخنرانی و عزاداری برای سید و سالار شهیدان با شور حسینی برگزار می شود. نذری این پنج روستا در ایام عزاداری خورشت قیمه با دوغ است، فرهنگ زیبایی که در این روستا جریان دارد این است که عزاداران باقیمانده غذای ظهر را محله به محله در میان افراد روستا تقسیم می کنند.

میزبان بعدی روستای دولاب است و مردم روستا به صورت چند حلقه سینه زنی راهی این روستا می شوند؛ عزاداران اغلب پا برهنه هستند و گِل عزا بر سر یا لباس مشکی خود کشیده اند؛ یک حلقه از عزاداران در حالی که بر سینه و سر خود می زنند، مصرع «ای اهل حرم میر علمدار نیامد» را می خوانند و با نوای یا حسین حرکت می کند و حلقه بعدی در ادامه می خواند «سقای حسین سید سالار نیامد علمدار نیامد»؛ سپس با نوای «یاحسین» حرکت می کند؛ این نوع خواندن و حرکت کردن بین حلقه ها تکرار می شود تا به روستای دولاب برسند.

عصر روز عاشورا هیئت جوانان روستا راهی گلستان شهدا می شوند و غروب به روستا برمی گردند تا مراسم شام غریبان را برگزار کنند.

در شام غریبان نیز یک سفره به نام حضرت رقیه پهن می شود مردم روستا نذورات خود را در این سفره می گذارند و داخل سفره خاک، خار و عروسک که نمادی از رنج های دختر سه ساله امام حسین(ع) است به چشم می خورد، گروهی نوجوان هم در حالی که لباس های سبز به تن کرده اند و دستهایشان به نماد اسارت کودکان با طناب به هم بسته شده و هر کدام شمعی در دست دارند، گرد این سفره و عزاداران می چرخند.

بعد از مراسم سوگواری پذیرایی انجام می شود، در این منطقه سفره پهن کردن به نشان احترام به عزاداران حسینی اهمیت زیادی دارد، نذری شام غریبان هر سال متفاوت است، مردم روستاهای این منطقه ارادت خاصی به اهل بیت دارند و تمام بودجه مراسم ها توسط مردم پرداخت می شود.

46