فیاض زاهد: پزشکیان باچراغ سبز رهبری به سمت احیاءبرجام خواهد رفت/ نیازمند بازگشت به سیاست «نه شرقی، نه غربی» هستیم

جواد مرشدی:برجام که از دستاوردهای مهم دولت یازدهم بود با سنگ اندازی و کارشکنی های داخلی جناج رقیب رنگ و بوی خود را از دست داد و نه تنها به اجرا نرسید بلکه درنهایت و در زمان دولت دوازدهم ترامپ یک طرفه آن را نقض کرد.ره آورد خروج آمریکا از برجام برای ما جز تحریم و ضربه اقتصادی چیز دیگری نبود.دولت شهید رئیسی هم آنچنان اهتمامی به احیاء آن نداشت و با نگاه به شرق و تکیه بر همسایگان شرقی سعی در کنترل و بهبود اوضاع نابسامان اقتصادی داشت.

حالا وبا روی کار آمدن دولت چهاردهم بنظر می رسد پزشکیان که از ابتدا در سخنرانی های خود گفت‌وگوی “اتاق به اتاق” و “پیغام‌بَر”را به سود منافع ملی نمی دانست سودای احیاء برجام را در سر می پرورانَد. برجامی که بنظر می رسد بدون اذن حاکمیت قابلیت احیاء را نداشته باشد.

اینکه اولویت های سیاست خارجی اقای پزشکیان چیست سوالی بود که خبرگزاری “هنر برتر ” از یک فعال سیاسی اصلاح طلب پرسید.

فیاض زاهد در گفتگو با هنر برتر با اشاره به اینکه یکی ازقول های آقای پزشکیان به مردم برداشتن تحریم هاست می گویداصل اول موافقت رهبری است وانتخاب ایشان چراغ سبزی برای همین موضوع است.

این استاد دانشگاه مودت،دوستی وهمکاری درسیاست داخلی را از موارد مورد تاکید پزشکیان برشمردو افزود:حتما با رهنمودهای رهبری مدل گفت‌وگو تغییر خواهد کرد و می‌تواند برای طرفین دستاوردهای مثبتی داشته باشد.

مشروح این گفتگو را بخوانید:

موضوع روابط با آمریکا و برجام و رفع تحریم‌ها در دولت آقای پزشکیان باید چگونه باشد؟

یکی از قول‌هایی که به مردم ایران دادند برداشتن تحریم‌ها است، یعنی موضوع تحریم‌ها و مذاکرات متعدد در آن به آن سادگی که ما در فضای ذهن خودمان ترسیم می‌کنیم نیست. عناصر و مولفه‌ها و پیچیدگی‌های فراوانی از زمانی که ما در سال ۲۰۱۵ توافق کردیم تا به امروز بر این پرونده انباشت شده و قدرت‌های دیگری هم تاثیرات افزون بر این ماجرا دارند. ضمن اینکه به نظر می‌رسد بر اساس بعضی شواهد، در زمان دولت آقای رئیسی و آقای امیرعبداللهیان بر اساس همان فرمولی که جواد ظریف و همکارانش به نتیجه رسیده بودند قدم‌های موثری برای حل مساله برداشته شده بود و همین تیم افراطی که سردمدارش آقای جلیلی و دار و دسته‌اش بودند، اجازه ندادند ضمن اینکه به نظر من نفوذ خارجی هم در عدم حل مساله موثر بود. به یاد دارم در همان اوج بحث‌هایی که داشت برای انجام این مسئله صورت می‌گرفت یک خبری تاییدنشده مطرح شد که روس‌ها از ایران دو ماه وقت گرفته‌اند،یعنی قبل از این ماجرای اوکراین که دو ماه بعد روس‌ها به اوکراین حمله کردند. نمی‌توانم خیلی راستی‌آزمایی کنم که این خبری که در رسانه‌ها در آن مقطع مطرح شده بود، چقدر درست یا غلط بود، ولی هرچه بود، افراطیون داخل مانع تحقق شدند. از آن مقطع به بعد هم پرونده پیچیدگی‌های افزون‌تری پیدا کرد.

حالا آقای پزشکیان با قول حل مساله تحریم و ارتقاء و گسترش روابط خارجی، روی کار آمده هم در داخل و هم درخارج امیدواری‌های زیادی به وجود آمده اما فکر نکنیم این موضوع به همین راحتی انجام خواهد شد.

از موانع پیش رو برایمان بگویید.

بعنوان کسی که در کمپین اقای پزشکیان حضور داشته و از دوستان ایشان هستم علت را دراین می بینم که الان که آقای پزشکیان رای آورده معنایش این نیست که غرب تصور کند که ما الان دستمان را بردیم بالا و آماده ورود به مذاکراتی هستیم که همه امتیازات را به غرب بدهیم. نه، اصلا اینطور نیست. این دولت آمریکا بود که از برجام خارج شد، طبیعتا مسئولیت اخلاقی و حقوقی سنگین‌تری متوجه آمریکاست. ولی یک تفاوت عمده وجود دارد و آن اراده دولت آقای پزشکیان برای حل این مساله است. معنی‌اش این است که هم امتیازاتی می‌دهیم و هم امتیازاتی می‌گیریم. هرگونه مذاکره و گفت‌وگو فارغ از تحلیل واقعی چگونگی تضمین مواضع و جایگاه طرفین، تبدیل به یک اَکتِ رویایی وخیال‌پردازانه فانتزی می‌شود و همان بلایی را که تا حالا سراین پروندهآمده را می آورد. علیرغم همه این پیچیدگی ها اما بنظر می آید در یک افق دورترمی‌شود تحت معماری جواد ظریف امیدوار بود که با فرمولی که هست اقتدار و پرنسیپ جمهوری اسلامی حفظ شود و قطعا دغدغه‌هایی که رهبر انقلاب نسبت به آن حساسیت داشتند رعایت شود و هم امتیازاتی برای ملت ایران کسب شود و البته رسیدن به نقطه‌ای که خط قرمزهای طرف مقابل هم در یک معامله برد – برد به رسمیت شناخته شود و بتوانیم به یک دستاورد خوبی دست پیدا کنیم، ضمن این‌که یادمان باشد الان جمهوری اسلامی از نظر توانایی و امکانات جامع در نقطه صفر قرار دارد. لذا نه تحریم‌ها و نه حمله نظامی ما را به آن نقطه بی‌بازگشت برنمی‌گرداند. به نظر من جامعه جهانی هم با این حقیقت کنار می‌آید و باید تلاش کنیم به یک سطحی از گفت‌وگوهای منطقی و برد – برد دست پیدا کنیم که بتوانیم تحریم را که بسیار خُردکننده است و اقتصاد ایران را ۳۰ درصد کوچک‌تر کرده و دهک های فقیر جامعه را افزایش داده را حل کنیم.

خبرهای مرتبط

بحث تحریم‌ها در گرو احیاء برجام است، آقای پزشکیان تا هر جا که بتواند این احیاء را پیش ببرد در نهایت این نظر حاکمیت است که اعمال می شود. بنظر شما بهتر نیست اول با یک مصلحت‌اندیشی با رهبر معظم وتحت موافقت ایشان اقدام به این کار کنند؟

وقتی که شما می‌روید برای حل و فصل این ماجرا، کسب نظر رهبری که در عرایضم بود، فرض اول است. اصلا انتخاب آقای پزشکیان همین چراغ سبز است و ایشان می‌تواند ابتدا در داخل سیاست ادبیات مشترک و مسامحه عمومی را دنبال کند.آقای دکتر پزشکیان هم در جلسات خصوصی، هم در جلسات عمومی، هم در اتاق فکر بارها بر این تاکید کردند که ما ابتدا نیازمند مودت، دوستی و همکاری داخلی هستیم. فراموش نکنیم سیاست خارجی بازتاب سیاست‌های داخلی است وبرای همین اول گفتم غرب فکر نکند ما دست مان بالاست.ضمن اینکه حتما با رهنمودهای ایشان مدل گفت‌وگو تغییر خواهد کرد و می‌تواند برای طرفین دستاوردهای مثبتی داشته باشد.

برخی دولت آقای روحانی را متهم به بی اعتقادی به شرق می کردند و می گفتند دولت وی بیشتر به سمت غرب تمایل دارد ، در زمان دولت شهید رئیسی نیز می گفتند با توجه به توافق با چین و روسیه دولت سیزدهم اعتنایی به غرب ندارد و شرق گراست. دردولت چهاردهم تعامل آقای پزشکیان با روسیه ،چین و همچنین غرب باید چگونه باشد؟

من درگفت‌وگویی که با تی آرتی ترکیه ،الجزیره انگلیسی و چند شبکه چینی و کره‌ای داشتم به‌عنوان نماینده ایشان عرض کردم که ما ضمن ارتباطات تاریخی و استراتژیکی که با روسیه داریم ( تاریخ و جغرافیا ما را در کنار هم قرا داده) چین هم برای ما کشور قابل احترامی است، هم برای ما و هم برای جامعه جهانی؛ اقتصاد رو به رشدی دارد، مثل ما از دل یک انقلاب برآمده، ولی ما نیازمند ترمیم سیاست خارجی و بازگشت به سیاست نه شرقی نه غربی هستیم و سیاست موازنه مثبت را بکار می گیریم. ما ضمن حفظ ارتباطاتمان با چین و روسیه، حتما به سمت گسترش روابط با کشورهای دیگر دنیا مثل هند و اتحادیه اروپا و حتی به نظر من می‌آید در نتیجه یک توافق داخلی می‌توانیم در برخی از حوزه‌ها با کشور آمریکا هم وارد گفت‌وگوهای مستقیم شویم. آقای پزشکیان به صراحت در سخنرانی های خودشان اشاره می‌کردند که گفت‌وگوی اتاق به اتاق، پیغام‌بَر، پیغام‌آور نمی‌تواند به سود منابع ملی ما باشد. سابقه آقای پزشکیان، اصولگرا یا اصلاح‌طلب‌بودن ایشان و اعتمادی که رهبر انقلاب به ایشان دارد، این خودش یک سرمایه‌ای خواهد بود برای این‌که دست ایشان بازتر باشد برای بازکردن برخی از گِره‌های ایجادشده و فروریختن دیوار بی‌اعتمادی.

با این شرایط آیا می‌توانیم به حضور اروپایی ها در اقتصاد ایران امید داشته باشیم؟

طبیعتا یکی از اولین دستاوردهای حل و فصل پرونده برجام و رفع تحریم‌ها، بازگشت شرکت‌های اروپایی به ایران خواهد بود، اما ما اینقدر ذوق زده نیستیم که فکر کنیم این منجر به سرمایه‌گذاری‌های عمیق و گسترده می‌شود. به نظر من تا آن لحظه فاصله داریم و باید این اعتماد آرام آرام شکل بگیرد، ان‌شاءالله در طول دولت آقای پزشکیان ما از سمت یک رابطه تجاری و بازرگانی، به سمت یک رابطه توأم با سرمایه‌گذاری و انتقال سرمایه و تکنولوژی به کشور باشیم.

روابط ایران با کشورهای منطقه و به‌ویژه عربستان در دوره ایشان را چگونه پیش بینی می کنید؟

اگر خاطرتان باشد، در دولت آقای خاتمی ما بالاترین سطح روابط را با عربستان سعودی داشتیم. ما برای اولین بار در تاریخ ایران و عربستان در دوره آقای خاتمی توافق امنیتی امضا کردیم. می‌دانید که آقای خاتمی از سوی پادشاه عربستان دعوت شد و برای پنجمین بار در تاریخ عربستان سعودی، بالاترین نشان را از پادشاه عربستان دریافت کرد که قبل از آن رئیس جمهور آمریکا این نشان را گرفت. این نشان می‌دهد که عربستان چقدر برای جایگاه، شخصیت و پرستیژ آقای خاتمی و همینطور کشور ایران اهمیت قائل است. به نظر من هر دو کشور ایران و عربستان به‌عنوان دو قطب و ستون اصلی در منطقه جنوب غرب آسیا ودر جهان اسلام می‌بایستی با اغماض گذشته و آنچه که در سال‌های گذشته رخ داد کاری را که آقای رئیسی با ابتکار چین و استقبال ایران و موافقت رهبری انجام دادند ادامه دهند. ما داریم به سمت گسترش مناسبات عمیق‌تر با کشور دوست و برادر عربستان سعودی پیش می رویم وبه‌طبع با حل‌شدن مسائل ما با عربستان، رفع تنش و اختلاف با دیگر کشورهای همجوار عربستان هم کاهش پیدا خواهد کرد وبه‌طبع آن اگر بتوانیم یک پیوند راهبردی و تاکتیکی هم در مناسبات با کشورهای خلیج فارس میل پیدا کنیم، مساله طرح ادعاهای نادقیق امارات عربی متحده درباره جزایر ایرانی اساسا به مهار خواهد شد.

311212